Từ Tây Nguyên khô cằn, nắng gió len lỏi qua những hàng cà phê đang được thu hoạch, tôi nhìn thấy một người đàn ông đang mải mê chăm sóc những cây cà phê đầy chất chứa trước cửa nhà tím sậm màu. Gương mặt ông rắn rỏi, sáng bừng trong ánh nắng ban mai.
Người Anh Hùng Bên Dòng Suối La La
Trận đánh tại đồi Không Tên năm 1967 vẫn mãi là một kỷ niệm đáng nhớ trong cuộc đời của Anh hùng Bùi Ngọc Ðủ. Để chuẩn bị cho những pháo kích vào căn cứ quân sự Mỹ ở bờ nam sông Bến Hải, Trung đoàn 84 đã kín em hàng nghìn viên đạn pháo hỏa tiễn tại khu vực đồi Không Tên, cạnh con suối La La thuộc xã Tân Kim, huyện Cam Lộ (Quảng Trị). Ông là chỉ huy của một tiểu đội bộ binh với nhiệm vụ bảo vệ đạn. Trận đánh ác liệt kéo dài từ sáng sớm đến tối muộn, tiểu đội Bùi Ngọc Ðủ đã đánh bật 15 đợt tiến công của địch, tiêu diệt 151 tên địch. Chỉ có một người anh hùng hy sinh và một người bị thương từ phía ta. Trận đánh này đã đóng góp vào chiến thắng ngày 7-3-1967 tại cứ điểm 241 Tân Lâm phía nam Ðường 9, mở màn cho chiến dịch mặt trận B5 của Trung đoàn 84, tiêu diệt gần 2.000 lính Mỹ, phá hủy hai máy bay trực thăng, năm xe tăng, 30 xe cơ giới, 20 khẩu pháo các loại…
Tấm gương tiểu đội Bùi Ngọc Ðủ “một chọi 20” được phát động để học tập trong toàn quân và báo cáo thành tích với Bác Hồ. Ðầu năm 1968, ông may mắn được về Thủ đô Hà Nội gặp Bác Hồ và Ðại tướng Võ Nguyên Giáp.
Viết Tiếp Khúc Tráng Ca Thời Bình
Bùi Ngọc Ðủ đã tham gia trong tổng số 130 trận đánh trong cuộc đời lính trận. Anh từng tham gia nhiều trận oanh liệt ở chiến trường Tây Nguyên và chiến dịch Nam Lào như trận Ðắc Tô – Tân Cảnh (Kon Tum), trận Ðắc Cơ giáp biên giới Campuchia (Gia Lai), trận Ðồng Dù (Củ Chi, TP Hồ Chí Minh), và nhiều trận đánh khác trên đất nước.
Trong suốt mười năm từ 1965 đến 1975, chỉ có một lần duy nhất anh bị một mảnh đạn pháo sượt qua đầu trong trận Ðắc Tô – Tân Cảnh năm 1972, bị thương loại 3/4.
Anh đùa vui rằng, anh là loại “trời đánh không chết”, nên có lẽ cả bom đạn cũng không thể làm gì. Trên con đường binh nghiệp, anh từng giữ nhiều vị trí chỉ huy như Ðại đội trưởng bộ binh, Tiểu đoàn phó, Tiểu đoàn trưởng pháo binh, Phó Tham mưu Trung đoàn 675 (Bộ Quốc phòng). Trải qua những tháng năm cầm súng, anh chứng kiến bao sự hy sinh của đồng đội. Có những người anh cùng anh chơi vui chỉ trong chốc lát đã hy sinh. Có lần, sau một đêm, anh chứng kiến mười vài nữ thanh niên xung phong ra đi… Những trận đói đói mưa vào năm 1972 còn ấn tượng mạnh trong tâm trí anh. Phải để dành lương thực cho thương binh, người ốm nấu cháo, cả tiểu đoàn hơn 300 người chỉ còn 300kg gạo, trung bình mỗi người chỉ có một kg trong suốt bốn tháng. Vậy mà khi được tiếp tế, sức trai tráng của anh chỉ cần ăn một tuần đã khỏe lại. Anh vui vẻ cười và nói, “Tôi chưa chết dù đã bị một viên đạn sởt qua đầu!”.
Một Cuộc Sống Bình Dị, Tuyệt Vời
Sau khi đất nước thống nhất, Bùi Ngọc Ðủ tiếp tục nằm trong đội ngũ những người lính Cụ Hồ tình nguyện về Gia Lai – Kon Tum, vùng đất Tây Nguyên đầy gian khó. Sau khi giải phóng vùng này, tình hình vẫn phức tạp, hoạt động phun-rô chống phá chính quyền và quấy nhiễu cuộc sống của người dân tiếp tục diễn ra.
Trong khoảng mười năm, anh liên tục đảm nhận vai trò Bí thư của bốn xã Yajun, Ka Tang, Kon Tầng, và Hải Giang. Anh tiếp tục cuộc chiến mới, tập hợp lực lượng đồng bào và tổ chức huấn luyện. Anh đã tham gia 22 trận đánh, bắt sống 40 tên địch, tiêu diệt hai tên và góp phần trong việc khôi phục lại an ninh trật tự địa phương. Anh cũng đảm nhiệm nhiều vị trí khác nhau trong bộ máy chính quyền và công tác đoàn thể, như Trưởng ban Tổ chức UBND huyện, Chủ tịch Công đoàn, Trưởng ban Cải tạo nông nghiệp huyện… Dù ở vai trò nào, anh luôn dồn hết tâm sức để đóng góp cho phong trào.
Nhờ những đóng góp tích cực và hiệu quả đó, Bùi Ngọc Ðủ đã nhận được nhiều khen thưởng từ Trung ương và địa phương, như là đảng viên tiêu biểu thực hiện Di chúc của Bác Hồ, gương điển hình học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh… Anh thường được mời đi nói chuyện tại các đơn vị bộ đội, trường học về truyền thống đánh giặc và xây dựng phong trào. Các bà con trong làng và địa phương đã đặt cho anh những “danh hiệu” mới như Dũng sĩ diệt giặc đói, Dũng sĩ khuyến học…
Bùi Ngọc Ðủ đã kết hôn muộn, vợ anh cũng là một cán bộ tích cực tham gia công tác mặt trận và đoàn thể. Bà sinh ra bảy người con cho anh, tất cả đều đã tốt nghiệp đại học và hiện đang có công việc ổn định…
Con cái của anh luôn học từ người cha anh những lẽ sống giản dị nhưng cao quý: Sống là phải có lý tưởng; khi đứng trước một công việc, một nhiệm vụ quan trọng, phải nỗ lực hết mình để hoàn thành. Gia đình hiện tại của anh có bốn ha cà phê và hồ tiêu, cả anh và vợ luôn cố gắng tranh thủ thời gian làm những công việc đó.
Dù đã 72 tuổi, anh vẫn có thể lao động tám tiếng mỗi ngày trên đồi cà phê của mình. Vào năm 2010, khi phát hiện bệnh ung thư gan, anh phải lặn lội ra Hà Nội để điều trị. Khi được hỏi liệu anh sợ không, anh cười và trả lời một cách vô tư, “Tôi đã bị đạn bom nhiều lần mà còn chẳng chết…”.
Khi chia tay anh, tôi không thể không xúc động trước hình ảnh của anh anh hùng từng sống giữa vùng bom đạn, giờ lại cắm cảm vào công việc trồng cà phê giữa sân phơi nắng. Ông với vòng tay sắt thép từng nâng niu đứa cháu nội mới sinh, tươi tắn như một nhành non… Cuộc sống của anh thật bình dị, đơn giản mà tràn đầy thiêng liêng và dịu ngọt. Trên anh, vẻ đẹp của phẩm chất và tâm hồn của những người lính Cụ Hồ, của những người con anh dũng thuộc dân tộc anh hùng, khi “Súng gươm vứt bỏ, lại hiền như xưa…”.