Bức tranh của Nguyễn Minh Châu là một truyện ngắn nổi tiếng, được xuất bản năm 1983. Tác phẩm này đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong sự nghiệp văn học của ông, khi ông chuyển hướng sáng tác sang loại hình nhân vật tư tưởng. Đó là lời thú nhận chân thật trong cuộc hành trình tự vấn lương tâm của một người họa sĩ danh tiếng.
Nhà văn Nguyễn Minh Châu: Luôn hướng về con người và cuộc sống
Nguyễn Minh Châu sinh năm 1930 tại làng Văn Thai, huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An. Ông gia nhập Đảng Cộng sản Việt Nam khi mới 20 tuổi và cùng năm đó, quyết định nhập ngũ. Năm 1962, ông chuyển công tác về Tạp chí Văn nghệ Quân đội. Đây là giai đoạn ông đã trải qua sự hòa quện giữa những tác phẩm văn lãng mạn và ý chí quật cường của người lính Trường Sơn.
Nhà văn Tô Hoài đã nhận xét về công lao của Nguyễn Minh Châu: “Đọc Nguyễn Minh Châu, người ta thấy cuộc đời và trang sách liền nhau. Chặng đường đời hôm nay cũng như từng đoạn sáng tạo trên trang giấy của tài năng. Những cái tưởng như bình thường lặt vặt trong cuộc sống hằng ngày dưới con mắt và ngòi bút của Nguyễn Minh Châu đều trở thành những gợi ý đáng suy nghĩ và có tầm triết lý.”
Trong suốt sự nghiệp văn học, Nguyễn Minh Châu đã để lại cho nền văn học Việt Nam nhiều tác phẩm quý giá như Bến quê, Chiếc thuyền ngoài xa, Mảnh trăng cuối rừng, Người đàn bà trên chuyến tàu tốc hành, Cửa sông, Phiên chợ Giát, Dấu chân người lính. Ông luôn cân nhắc việc hòa hợp giữa ý thức công dân và sự sáng tạo nghệ thuật.
Truyện ngắn Bức tranh: Hành trình tự vấn lương tâm của người họa sĩ tài ba
Nguyễn Minh Châu được đánh giá là “người mở đường tài ba và tinh anh” trong cuộc cách mạng văn học Việt Nam. Tác phẩm của ông thường xoay quanh cuộc sống và con người thời hậu chiến, chứa đựng những tuyên ngôn, triết lý đáng suy ngẫm.
Từ năm 1980 trở đi, văn học Việt Nam khám phá những vấn đề trước đây không được nhắc đến, nhìn thẳng vào nỗi đau và tổn thất trong chiến tranh. Văn học đương thời khám phá con người trong sự phức tạp, đa chiều, và phản ánh những vẻ đẹp và phẩm chất cá nhân. Cùng với đó, ngôn ngữ truyện ngắn Bức tranh đậm chất đời thường, giàu thông tin và tính triết luận.
Tác phẩm Bức tranh xoay quanh hai bức họa. Bức đầu tiên là chân dung chiến sĩ thồ tranh trong cảnh đường hành quân bom đạn ngập trời, còn bức thứ hai là chân dung tự họa trong cuộc hành trình tự vấn lương tâm của người họa sĩ. Hai bức tranh này tương phản và chiếu sáng sự giằng xé trong tâm hồn của nhân vật.
Nhân vật chính trong truyện là một họa sĩ giàu đam mê và thành công. Anh đã nhận lời vẽ một bức tranh truyền thần cho một chiến sĩ và hứa sẽ đưa nó về tới người mẹ nơi quê nhà của chiến sĩ. Tuy nhiên, vì chìm đắm trong công việc và thành công, anh đã không thực hiện được lời hứa đó.
Tám năm sau, hai người gặp lại nhau và người họa sĩ trải qua một cuộc đấu tranh nội tâm dữ dội. Anh hối hận vì sự vô tâm và ích kỷ của mình đã làm người mẹ trở thành mù lòa vì khóc thương con. Điều này khiến anh nhìn vào lỗi lầm của mình và tìm cách khắc phục.
Câu chuyện này mang đến ý nghĩa rằng sự hào nhoáng bên ngoài không phản ánh hết góc tối trong tâm hồn, và chúng ta cần điều tra sâu vào bản chất của con người để không bỏ lỡ những giá trị tốt đẹp nhất.
Cuộc đấu tranh nội tâm mang đến thông điệp sâu sắc
Ngay cả khi chiến tranh đã kết thúc, những nỗi đau của nó vẫn còn tồn tại và hiện hữu trong cuộc sống ngày nay. Cuộc sống bận rộn và hối hả có thể khiến chúng ta quên đi quá khứ, nhưng đôi khi chúng ta bất ngờ gặp lại nó.
Truyện ngắn Bức tranh khám phá những tình huống bất ngờ như vậy. Người họa sĩ gặp lại người chiến sĩ từng thồ tranh giúp mình. Cuộc gặp gỡ này làm cho người họa sĩ bắt đầu tự truy vấn lương tâm. Ông miêu tả một cách chân thực những nội tâm trong cuộc đấu tranh này.
Cuộc đấu tranh nội tâm diễn ra giữa hai bờ thiện và ác. Người họa sĩ đứng giữa những giá trị cao đẹp và những thứ xấu xa và thấp hèn. Cuối cùng, anh đã giữ lương tri trong sáng của mình.
Truyện ngắn Bức tranh mang đến một thông điệp nhân văn sâu sắc. Nó kể lại câu chuyện về sự chạm đến cuộc sống và tự truy vấn bản thân. Nguyễn Minh Châu đã thành công trong việc truyền tải những thông điệp ý nghĩa này thông qua ngòi bút tinh tế và mềm mại.
Ánh sáng lương tri của người chiến sĩ cũng là một điểm nhấn nhân đạo quan trọng trong truyện. Sự bất ngờ và nhân hậu của anh khiến người họa sĩ nhận thức được về cái cao đẹp tồn tại trong cuộc sống.
Nguyễn Minh Châu muốn gửi gắm thông điệp nhân văn này qua truyện ngắn Bức tranh. Ông muốn độc giả suy ngẫm về bản thân và tạm gác lại cuộc sống bận rộn một chút.
Mời các bạn tìm hiểu thêm về truyện ngắn Bức tranh của nhà văn Nguyễn Minh Châu.