Trong môn sinh học lớp 9, chúng ta đã từng được tìm hiểu về phép lai thuận nghịch. Đây là một phép lai đặc biệt, mang đến sự đột phá vì giúp tạo ra những cá thể mới mạnh mẽ và năng suất cao hơn. Vậy, phép lai thuận nghịch là gì?
Mục lục
Phép lai thuận nghịch là gì?
Phép lai thuận nghịch là phép lai mà trong đó vị trí của bố và mẹ được thay đổi, lúc này bố trở thành mẹ và ngược lại, để xác định vị trí của gen quy định tính trạng trong tế bào.
Ví dụ:
- Lai thuận: Mẹ (AA) x Bố (aa)
- Lai nghịch: Mẹ (aa) x Bố (AA)
Hình ảnh minh họa phép lai thuận nghịch ở ruồi giấm
Đặc điểm cơ bản của phép lai thuận nghịch
- Lai thuận giống với lai nghịch → gen nằm trên NST thường.
- Lai thuận khác với lai nghịch, phân li tính trạng không xuất hiện đều ở cả 2 giới → gen nằm trên NST giới tính.
- Lai thuận khác với lai nghịch, đời con có kiểu hình giống mẹ → gen ngoài nhân (plasmid, ty thể, lạp thể).
Hình ảnh minh họa đặc điểm cơ bản của phép lai thuận nghịch
Kết quả lai thuận nghịch khác nhau
Kết quả của phép lai thuận nghịch khác nhau theo quy luật Menđen. Đời con luôn di truyền kiểu hình giống với mẹ, là đặc điểm di truyền ngoài nhân.
Quy luật Menđen, do tương tác gen và hoán vị gen, giúp đời con có kiểu hình giống bố hoặc mẹ, và còn có khả năng tạo ra những sự biến dị tổ hợp.
Bài tập ví dụ phép lai thuận nghịch
Câu 1: Phép lai nào sau đây là phép lai thuận nghịch?
- Đực Aa x cái aa và đực Aa x cái aa.
- Đực AA x cái aa và đực aa x cái AA.
- Đực AA x cái aa và đực AA x cái aa.
- Đực Aa x cái Aa và đực Aa x cái AA.
Đáp án đúng: B
Câu 2: Phép lai thuận nghịch giúp xác định được:
- Vị trí của gen quy định tính trạng tế bào.
- Gen xác định là trội hay lặn.
- Kiểu gen đồng hợp hay dị hợp.
- Cả 3 ý trên.
Đáp án đúng: A. Vị trí của gen quy định tính trạng tế bào.
Câu 3: Phép lai nào sau đây là phép lai thuận nghịch?
- ♂AA x ♀aa và ♂aa x ♀AA.
- ♂AA x ♀aa và ♂Aa x ♀Aa.
- ♂AA x ♀AA và ♂aa x ♀aa.
- ♂AA x ♀aa và ♂Aa x ♀aa.
Trả lời: Đáp án đúng là A. ♂AA x ♀aa + ♂aa x ♀AA.
Câu 4: Ý nghĩa nào sau đây không đúng về phép lai thuận nghịch?
- Phát hiện ra gen di truyền liên kết giới tính.
- Phát hiện gen di truyền ngoài nhân.
- Xác định các cặp bố mẹ phù hợp với phương pháp lai khác dòng tạo ưu thế lai.
- Kiểm tra kiểu gen có kiểu hình trội.
Đáp án: D. Kiểm tra kiểu gen có kiểu hình trội.
Vậy là chúng ta đã tìm hiểu về phép lai thuận nghịch là gì, đặc điểm và kết quả của phép lai này. Phép lai thuận nghịch được áp dụng phổ biến và là một trong những phương pháp lai hiện đại nhất hiện nay. Trong bài viết tiếp theo, chúng ta sẽ khám phá thêm về phép lai phân tích, một phương pháp lai khá phức tạp và có ứng dụng cao hiện nay. Hãy cùng đón đọc!