Nguyễn Du là một vị thi hào lỗi lạc của dân tộc Việt Nam. Tên tuổi của ông gắn với kiệt tác “Truyện Kiều” – một tác phẩm văn học trung đại Việt Nam vô cùng thành công. Ngoài sự sâu sắc về nội dung, “Truyện Kiều” còn ghi điểm với bút pháp độc đáo, đặc biệt là cách sử dụng “Vịnh cảnh ngụ tình”. Đoạn trích “Kiều ở lầu Ngưng Bích” đã khắc họa một cách xúc động về nỗi nhớ người yêu và gia đình của Thúy Kiều, qua ngôn ngữ độc thoại nội tâm của nhân vật chính.
Mục lục
Khái quát đoạn trích
Sau khi trao duyên cho Thúy Vân, Kiều theo Mã Giám Sinh về Lâm Tri để làm vợ. Nhưng đó lại là chốn lầu xanh trêu hoa ghẹo bướm. Kiều quyết tâm giữ thân trong trắng và không sa vào vũng bùn lầy nhơ nhuốc ấy. Dù bị mụ Tú Bà giam lỏng tại lầu Ngưng Bích, Kiều vẫn nhớ về gia đình, cha mẹ và người yêu. Cảnh vật ở lầu Ngưng Bích – non xa, trăng gần, cồn cát bay mờ mịt – tạo thành bức tranh u uất, tương tự như cuộc đời Kiều. Kiều nhớ về tình yêu dang dở với Kim Trọng và đau đớn vì không thể gặp lại cha mẹ.
Cảm nhận về vẻ đẹp của nhân vật Thúy Kiều trong đoạn trích
1. Kiều nhớ Kim Trọng
Trước hết, Kiều nhớ đến Kim Trọng. Một số người cho rằng Kiều không đúng là người con hiếu thảo khi lại nhớ đến người yêu trước tiên trong hoàn cảnh như vậy. Tuy nhiên, việc Kiều nhớ Kim Trọng trước cũng có ý nghĩa của riêng tác giả. Nguyễn Du đã khéo léo để Kiều nhớ Kim Trọng trước, cha mẹ sau. Điều này phù hợp với tâm lý của tuổi trẻ. Hơn nữa, Kiều đã hi sinh tình yêu vì hiếu thảo, bán mình để chuộc cha. Với cha mẹ, nàng đã đền đáp được công ơn sinh thần và nuôi dưỡng cao lớn của cha mẹ. Vì thế, Kiều không cảm thấy hối tiếc. Tuy vậy, với Kim Trọng, Kiều không thể đáp ứng được lời thề đôi lứa đã hứa hẹn dưới ánh trăng vằng vặc. Việc sử dụng từ “tưởng” thay vì “nhớ” có ý nghĩa nhớ nhung, hồi tưởng và tưởng tượng về người yêu. Nhớ về Kim Trọng là nhớ về người yêu, vì thế Kiều luôn nhớ về lời thề của hai người. Câu thơ “Tưởng người dưới nguyệt chén đồng / Tin sương luống những rày trông mai chờ” thể hiện nỗi đau của trái tim yêu thương. Kiều nhớ về Kim Trọng, đau đớn hiểu được cảnh đời xa xôi ở Liêu Dương, Kim Trọng không biết Kiều đã bán mình để chuộc cha. Kiều thương tình nhớ nhung chàng bấy nhiêu, càng thương số phận của mình bấy nhiêu. Câu thơ “Tấm son gột rửa bao giờ cho phai” có thể hiểu là tấm lòng chung thủy của Kiều dành cho Kim Trọng không bao giờ phai mờ. Kiều nhớ về Kim Trọng trong hoàn cảnh cô đơn ở lầu Ngưng Bích. Điều này thể hiện lòng vị tha và lòng chung thủy của Kiều.
2. Kiều nhớ cha mẹ
Tiếp theo, Kiều nhớ đến cha mẹ. Mặc dù đã làm tròn bổn phận hiếu thảo, nhưng Kiều không tha thứ cho bản thân về nỗi nhớ cha mẹ: “Xót người tựa cửa hôm mai / Quạt lồng ấp lạnh những ai đó giờ? / Sân Lai cách mấy nắng mưa / Có khi gốc tử đã vừa người ôm”. Việc sử dụng từ “xót” thể hiện nỗi nhớ thương quặn lòng của một đứa con hiếu thảo. “Quạt lồng ấp lạnh” và “sân Lai” là các thành ngữ để diễn tả sự xót xa của Kiều khi cha mẹ già yếu. Cụm từ “cách mấy nắng mưa” không chỉ nói về thời gian xa cách mà còn thể hiện sự tàn phá của tự nhiên, mưa nắng đối với con người và cảnh vật. Kiều luôn nhớ ơn cha mẹ và hối tiếc vì đã không được chăm sóc chu đáo. Nhìn vào cha mẹ già yếu mà phải luôn nhớ đến, Kiều cảm thấy xót xa. Ai sẽ thay mẹ nhưng chăm sóc cha mẹ là câu hỏi đau lòng của Kiều. Tuy Kiều là người đáng thương nhất trong hoàn cảnh cô đơn ở lầu Ngưng Bích, nhưng trái tim của Kiều đầy yêu thương và sự tốt bụng. Nàng là người tình thủy chung và người con hiếu nghĩa, xứng đáng được trân trọng.
Đánh giá
Chỉ với 8 câu thơ ngắn gọn, Nguyễn Du đã thành công trong việc miêu tả tâm lý nhân vật một cách tinh tế và đặc biệt. Đoạn trích “Kiều ở lầu Ngưng Bích” đã khắc họa sự thủy chung của Kiều với Kim Trọng và lòng hiếu thảo của Kiều với gia đình. Dù trong hoàn cảnh khó khăn và cô đơn, Kiều vẫn luôn đau đáu về người yêu và trách nhiệm của người con đối với cha mẹ. Trách nhiệm và tình yêu của Kiều đối với gia đình và người yêu đáng được trân trọng. Cách sử dụng ngôn ngữ độc thoại nội tâm, từ ngữ hình ảnh tinh tế của Nguyễn Du đã tạo nên sự xúc động và khắc họa nét đẹp nhân văn trong sáng tác của ông.
