Ý nghĩa Trứng phục sinh

Trứng phục sinh là biểu tượng không thể thiếu trong lễ Phục Sinh. Đặc biệt, các hình vẽ hoặc những viên sô cô la hình quả trứng càng làm cho lễ hội thêm phần trang trọng và hấp dẫn. Nhưng bạn có biết vì sao lại như vậy không? Hãy cùng tôi khám phá sự nguồn gốc và ý nghĩa đặc biệt của trứng phục sinh.

Nguồn gốc

Tập tục trứng phục sinh xuất phát từ Âu Châu. Sau đây, tôi sẽ giới thiệu tổng quan về nguồn gốc và ý nghĩa của trứng phục sinh:

1) Nguồn gốc

Ở Trung Âu, vào đêm lễ Phục Sinh, sau thánh lễ, linh mục sẽ chúc lành cho các giỏ thực phẩm mỗi gia đình mang tới. Trong các giỏ này, thường có các món bánh mì, ga-tô, pho-mát, thịt và đặc biệt là những quả trứng được tô vẽ phù hiệu trên bề mặt.
Ở Belarus và Ukraina, vào ngày Chúa Nhật Phục Sinh, những người theo phái chính thống Uniát (phái công nhận quyền bính của Đức Giáo Hoàng) sẽ chia nhỏ một quả trứng sao cho mỗi người trong gia đình và mọi người đều ăn trứng này với sự kính cẩn.

Người theo phái chính thống tuân theo mùa chay nghiêm ngặt hơn chúng ta. Trong 7 tuần trước ngày lễ Phục Sinh, họ không ăn thịt, mỡ động vật hoặc cá (trừ một lần giữa mùa Chay). Vì vậy, trứng trở thành món ăn đầu tiên của mùa Xuân, điểm dừng của mùa Chay và biểu tượng của sự đổi mới và niềm vui Phục Sinh.

Ở Romania, người ta đặt một quả trứng “cụng” vào quả trứng của chủ nhà và chúc lễ ông: “Christos a inviat” (Chúa Kitô đã Phục Sinh). Người ta cũng thường viết chữ trên quả trứng và gửi cho những người mà họ yêu quý.

Từ đó, tập tục trao đổi trứng phục sinh như lời chúc mừng nhau (thường có một thông điệp tôn giáo hoặc không), và trở thành một loại nghệ thuật dân gian truyền thống, có những quy luật, ý nghĩa tượng trưng riêng biệt, tùy thuộc vào từng vùng, từng quốc gia.

2) Ý nghĩa trứng phục sinh
Các ý nghĩa tượng trưng này chủ yếu xuất phát từ đạo Kitô giáo, nhưng cũng có liên quan đến những tập tục tín ngưỡng bí mật khác, do tín đồ ngoại giáo thực hiện trước khi có đạo Kitô giáo.

Vào thời cổ đại, trứng biểu trưng cho sự sống mới của mùa Xuân: gà bắt đầu đẻ trứng khi thời tiết ấm áp trở lại sau mùa Đông.
Trứng cũng biểu trưng cho sự phong nhiễu. Đây cũng là nguồn gốc của một số tập tục đồng quê:
- Ở Belarus, một quả trứng được tô màu được đặt vào cánh đồng lúa mạch để đảm bảo mạ mùa càng tốt.
- Ở Romania, trứng được đặt ở bốn góc cánh đồng để chống lại mưa đá.

Ở Ukraina, vào ngày lễ Thánh Giôrghiô (23-4), người ta đặt một quả trứng vào cánh đồng đầu tiên hoặc cuối cùng. Ngày này cũng là ngày kính Thần mùa màng Giaryla trong tín ngưỡng ngoại giáo. Mẹ của vị thần này có những chìa khóa mở lòng đất, giúp cho những quả trứng chim nở ra.

Chúng ta có thể thấy đạo Kitô giáo và tín ngưỡng ngoại giáo xen kẽ nhau và có liên quan đến việc tưởng nhớ người chết:

Ở Yugoslavia và Romania, có một nghi lễ tưởng niệm người đã khuất tại nghĩa trang. Mỗi gia đình mang theo thức ăn (bắt buộc phải có trứng) và chia sẻ cho mỗi người, ưu tiên cho khách mời. Người khách này, biểu trưng cho người đã khuất, phải ăn trước. Nếu không ăn, người ta tin rằng người đã khuất sẽ không được yên nghỉ.
Ở Hy Lạp và Belarus, vào ngày Chúa Nhật Quasimodo (Chúa Nhật II Phục Sinh), mọi người mang theo trứng đã được tô màu hoặc vẽ hình đến mộ để dâng cúng người đã khuất. Ngày này được gọi là “Phục Sinh của Nav” (trong tín ngưỡng ngoại giáo, Nav là nơi linh hồn của người đã khuất được hưởng hạnh phúc trọn vẹn).

3) Những quyền lực kỳ bí của trứng
Trứng và vỏ trứng mang trong mình những quyền lực thần bí:

Tại Ukraina, người ta tung vỏ trứng lên mái nhà để bảo vệ khỏi các thần dữ.
Người Serb ở Vojvodina giữ trứng Phục Sinh bên cạnh các bức tượng thần tượng trong 2-3 năm. Nếu ai bị thương, họ sẽ đập trứng, nghiền nát và rắc lên vết thương để làm cho vết thương mau lành.

4) Hình thức

Hình vẽ: có thể là những họa tiết đơn giản như một bông hoa, hoặc những hình ảnh phức tạp như các bình hoa, cây cối, con vật và các biểu tượng tôn giáo, lời chúc hay bài thơ.
Trang trí: phụ thuộc vào vùng miền và thời đại, người ta sử dụng màu dầu kết hợp với nhựa cây, màu hóa học và bọc lớp sáp rồi khắc hoặc dán các mảnh gỗ, vải, len, rơm, đồng…

Như vậy, trứng phục sinh được trang trí là một phương tiện truyền tải thông điệp về sự đổi mới và sự sống mới của Phục Sinh. Hôm nay, chúng ta có thể sử dụng truyền thống này để cầu chúc cho nhau có sự đổi mới và niềm sống mới trong Đức Kitô đã Phục Sinh.

Tôi cũng xin chúc mừng bạn như vậy.

Thân mến,

Lm PX Phan Long, ofm

Ảnh: Sưu tầm