Trên thực tế, rau sạch đúng nghĩa không hẳn là rau an toàn. Đôi khi ngay cả trong các siêu thị cũng không thấy logo, tem kiểm định chất lượng, xuất xứ… của rau sạch. Tuy nhiên, theo quy định của Luật An toàn thực phẩm, bất kỳ loại thực phẩm nào được đưa ra thị trường, bao gồm rau – củ – quả, đều phải đảm bảo an toàn.
Các cửa hàng bán rau an toàn thường có chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh RAT, tức là rau được sản xuất tại các hộ nông dân có đủ điều kiện, áp dụng quy trình trồng rau an toàn. Điều quan trọng là rau được kiểm tra nghiêm ngặt và thường xuyên bởi các cơ quan quản lý nhà nước. Mẫu ngẫu nhiên cũng được lấy để kiểm tra chất lượng rau và xử lý kịp thời các vi phạm.
Tuy nhiên, theo một khảo sát của Hội Tiêu chuẩn và Bảo vệ người tiêu dùng (Vinastas), hơn 90% người tiêu dùng khó có thể nhận biết rau an toàn và không an toàn bằng mắt thường. Điều này là do rau được bán trên thị trường không dễ phân biệt. Một cách để phân biệt là xem xét quá trình sản xuất của rau. Người nông dân nên áp dụng các quy trình VietGAP, Global GAP như trồng trên đất được quy hoạch rõ ràng, không bị nhiễm kim loại nặng, vi sinh vật, ký sinh trùng hay các hóa chất độc hại. Sử dụng phân bón và thuốc bảo vệ thực vật theo quy định cũng rất quan trọng. Quá trình lấy mẫu rau để kiểm tra cũng đóng vai trò quan trọng để xác định xem rau có đáp ứng tiêu chuẩn hay không.
Tình trạng mất an toàn thực phẩm trên rau chủ yếu là do việc lạm dụng hóa chất và phân bón. Trách nhiệm này thuộc về người sản xuất rau. Một số người sản xuất có thể không hiểu rõ vấn đề, nhưng cũng có người biết nhưng vẫn vi phạm. Công tác quản lý thuốc bảo vệ thực vật thuộc trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước và chính quyền địa phương còn nhiều hạn chế. Việc sản xuất nhỏ lẻ và sự thiếu thống nhất giữa doanh nghiệp và người sản xuất tạo ra nhiều khó khăn trong công tác quản lý. Ngoài ra, các chính sách và chế tài xử phạt còn chưa đủ mạnh; vai trò giám sát cộng đồng chưa được phát huy. Hiện nay, khó khăn chính trong sản xuất rau an toàn không nằm ở khâu kỹ thuật mà nằm ở khâu quản lý, tổ chức sản xuất, thị trường và ý thức trách nhiệm, lương tâm của người sản xuất.
Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) đã có quyết định hỗ trợ thực hành sản xuất tốt trong nông nghiệp, lâm nghiệp và thủy sản. Bộ cũng có các thông tư hướng dẫn công tác quản lý sản xuất, kinh doanh rau an toàn. Mô hình VietGAP đang là một hướng đi đúng để đảm bảo an toàn thực phẩm. Chính phủ cũng đặt mục tiêu quản lý chuỗi thực phẩm an toàn, trong đó có rau, để khắc phục những tồn tại và hạn chế hiện nay trong công tác quản lý sản xuất rau an toàn. Công tác giám sát an toàn thực phẩm và truy xuất nguồn gốc, xử lý vi phạm cũng được tăng cường.
Để giải quyết vấn đề quản lý, kiểm soát chất lượng an toàn thực phẩm đối với sản phẩm rau, địa phương cần xây dựng và thực hiện tốt quy hoạch vùng sản xuất rau an toàn. Chính phủ cần đưa ra chính sách hỗ trợ phát triển sản xuất và tiêu thụ rau an toàn, đồng thời tăng cường tuyên truyền và nâng cao nhận thức cho người nông dân và người tiêu dùng. Sự tham gia của cộng đồng trong giám sát sản xuất, kinh doanh rau an toàn cũng cần được khuyến khích và phát huy vai trò. Quản lý nhà nước cần tăng cường theo mô hình quản lý chuỗi thực phẩm an toàn.
Với tình trạng mất an toàn trên rau thường xảy ra ở các vùng sản xuất rau cung cấp cho các thành phố lớn, người tiêu dùng nên mua rau tại các cửa hàng bán rau an toàn, có địa chỉ rõ ràng và được cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh. Điều này đảm bảo rằng rau có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng và đã được kiểm tra bởi các cơ quan quản lý nhà nước theo quy định.
Cùng nhau chung tay bảo vệ sức khỏe và an toàn thực phẩm cho bản thân và gia đình của chúng ta!
