Bốc mộ, hay còn gọi là sang cát, là một phong tục lâu đời trong văn hóa Việt Nam. Đây là cách làm cho thân thể người đã khuất được an táng một cách trang trọng. Phong tục này xuất phát từ thời Bắc thuộc, khi người Trung Quốc chết tại Nam và gia đình muốn đưa xương cốt về chính quốc. Về sau, bốc mộ trở thành một phong tục thường quy và được coi là một sự an tâm và niềm tin của người sống đối với người thân đã khuất. Họ không chôn cất người thân trong lòng đất ẩm ướt, mà thay vào đó là xây dựng cho họ một căn nhà mới, đẹp và vững chãi hơn.
I. Lưu ý khi chọn ngày bốc mộ và di dời mộ
A/ Chọn ngày theo lịch Âm
Khi chọn ngày bốc mộ, cần lưu ý không chỉ căn cứ vào lịch dương để xác định ngày đủ tháng. Mà còn cần dựa vào 24 tiết khí, như hai trực giống nhau hoặc trực nằm kề ngày nhau. Bởi vì, thời điểm đầu tiết luôn là ngày cuối tháng, và thời điểm cuối tiết luôn là ngày đầu tháng. Ngoài ra, cần sử dụng các trực tốt như KIẾN, PHÁ, MÃN, CHẤP, BÌNH, ĐỊNH, THU, KHAI để chọn ngày tốt.
B/ Coi ngày theo tuổi của người chết
Khi xem ngày giờ tẩm liệm, chôn cất, bốc mộ, cần dựa vào tuổi của người đã khuất. Nên chọn ngày giờ đẹp để bốc mộ, có thể xem ngày tốt xấu tại trang web “Xem ngày tốt xấu”.
C/ Chọn ngày theo Tam hợp, Lục hợp, Chi đức hợp và Tứ kiểm hợp
Trong việc chọn ngày, cần tránh các ngày Lục xung, Lục Hình, và Lục hại. Nên chọn các ngày tương sinh hoặc tỷ hòa. Ngoài ra, cần tránh các ngày Trùng tang, trùng phục, Tam tang, Thọ tử Sát chủ, Nguyệt phá, Thiên tặc Hà khôi theo tháng.
D/ Chọn ngày thích hợp theo thời điểm trong năm
Thông thường, khi bốc mộ hoặc di dời mộ, nên tránh các tháng hè nóng nực và chọn vào các tiết từ cuối thu đến trước tiết Đông Chí. Sau đó, có thể chọn từ Kinh chập đến trước tiết Thanh Minh.
E/ Các ngày đặc biệt cần chú ý
- Ngày Ác Sát: Cần tránh các ngày Giáp, Canh Tý – Giáp Tuất – Quý Mùi – Mậu Thìn – Ất Hợi – Mậu Dần.
- Ngày Thập Ác Đại Bại: Tránh các ngày Giáp, Canh Thìn – Ất, Tân Tỵ – Bính, Nhâm Thân – Đinh Dậu – Mậu Tuất – Kỷ Sửu, Hợi.
- Ngày Bạch Hổ Đại Sát: Liên quan đến các tuần Giáp Tý, Giáp Tuất, Giáp Thân, Giáp Ngọ, Giáp Thìn, Giáp Dần.
- Giờ Thiên Lôi: Xem ngày Giáp, Ất giờ Ngọ; Bính, Đinh giờ Tuất; Canh, Tân giờ Sửu; Nhâm, Quý giờ Mão.
- Thiên Sư Sát Theo Giờ: Ngày Dần, Thân, Tỵ, Hợi giờ Thìn, giờ Hợi; Ngày Tý, Ngọ, Mão, Dậu giờ Thìn, Dậu; Ngày Thìn, Tuất, Sửu, Mùi giờ Thìn, Mùi.
- Giờ Không Vong: Ngày Giáp Thân giờ Kỷ Dậu; Ngày Ất Mùi giờ Canh Ngọ; Ngày Bính Thìn giờ Tân Tỵ; Ngày Đinh Mão giờ Nhâm Dần; Ngày Mậu Tý giờ Quý Sửu.
- Giờ Nhập Quan Kiêng Hồn Người Sống: Ngày Giáp, Ất giờ Mão; Ngày Bính, Đinh giờ Sửu; Ngày Mậu, Kỷ giờ Hợi; Ngày Canh, Tân giờ Sửu; Ngày Nhâm, Quý giờ Thìn.
- Ngày Sát Sư: Ngày Giáp Tý, Canh Ngọ xấu với người nhà; Ngày Bính Tý, Ất Mùi sát người thày; Ngày Nhâm Tý không lợi cho tất cả.
- Ngày Thập Ác Đại Bại Kiêng Việc Hung: Tránh tháng 3 ngày mậu Tuất, tháng 7 ngày Quý Hợi, tháng 10 ngày Bính Thân, tháng 11 ngày Đinh Hợi; trong năm Giáp Kỷ tháng 4 ngày Nhâm Thân, tháng 9 ngày Ất Tỵ; trong năm Mậu, Quý tháng 6 ngày Kỷ Sửu.
- Giờ Liệm Kiêng Mộc Vây Quanh Quan Tài: Chú ý đối với các ngày trong năm sau: Tý giờ Dậu, Sửu giờ Ngọ, Dần giờ Dần, Mão giờ Sửu, Thìn giờ Tuất, Tỵ giờ Tỵ, Ngọ giờ Thìn, Mùi giờ Hợi, Thân giờ Thân, Dậu giờ Mùi, Tuất giờ Mão.
II. Công việc cần chuẩn bị trong ngày bốc mộ
Sau khi chọn được ngày bốc mộ, cần xem giờ bốc mộ phù hợp với thân chủ. Quan trọng nhất là việc bốc mộ phải thực hiện vào ban đêm, để tránh ánh sáng tiếp xúc với xương cốt và làm cho xương đen đi. Trước khi bốc mộ, người nhà cần tổ chức một buổi lễ tại gia tiên để báo tin tổ tiên. Ngoài ra, cũng cần tổ chức một buổi lễ trình Quan Thần Linh tại nơi bốc hài cốt ngoài nghĩa trang.
Cần chuẩn bị các vật dụng như tiểu sành, quách, miếng vải đỏ, tấm ni lông, chai rượu nặng, nước Vang, xô và chậu nhựa để rửa xương. Quá trình bốc mộ thường diễn ra vào nửa đêm, và tốp thợ phải làm việc suốt đêm cùng gia chủ để chuẩn bị cúng bái và chuyển hài cốt sang mộ mới. Trước khi đào, cần xác định vị trí huyệt chính xác và tránh đào nhầm sang mộ bên cạnh.
Khi bốc mộ, người ta thường đổ rượu vào quan tài để tẩy rửa âm khí, sau đó mới tiến hành lấy cốt. Nếu hài cốt chưa hoàn toàn phân hủy, người ta cần đốt cháy thịt còn sót lại bằng xăng và rửa bằng nước Vang. Sau khi nhặt hết cốt, rửa sạch, người ta trải tấm ni lông dưới, tấm vải đỏ ở trên và xếp xương theo thứ tự của người chết. Sọ phải được kê lên trà hoặc vải để mặt hướng lên trên. Mọi thứ xương phải kiểm tra kỹ, không được thiếu.
Trên đây là một số lưu ý khi bốc mộ. Trong trường hợp quý vị có nhu cầu đưa mộ lên Lạc Hồng Viên, công ty sẽ có chuyên gia để hỗ trợ quý vị chọn ngày bốc mộ và người bốc phù hợp để gia đình có thể yên tâm.
