Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu về từ trường, biểu diễn từ trường bằng đường sức từ, quy tắc nắm tay phải để xác định chiều của đường sức từ, cũng như các tính chất của đường sức từ và từ trường trái đất.
Mục lục
Nam châm – Quyền năng của sắt
Bạn có biết nam châm là loại quặng sắt có khả năng hút được sắt vụn không? Vật liệu thường được sử dụng để làm nam châm là sắt, niken, côban, mangan, gađôlinium và disprôsium.
Mỗi nam châm đều có hai cực phân biệt: cực Nam (S) và cực Bắc (N). Và hai nam châm cũng có tương tác thông qua lực từ. Khi cùng tên, hai cực sẽ đẩy nhau, khi khác tên, hai cực sẽ hút nhau. Đó là lực từ và các nam châm được gọi là có từ tính. Các loại nam châm phổ biến bao gồm: nam châm chữ U, nam châm thẳng, nam châm tròn và nam châm điện.
Từ tính của dây dẫn có dòng điện
Bạn có biết rằng dây dẫn có dòng điện cũng có từ tính tương tự như nam châm không? Đúng vậy, dòng điện có thể tác động lên nam châm và ngược lại. Hơn nữa, hai dòng điện cũng có thể tương tác với nhau.
Vậy nên, dòng điện và nam châm đều có từ tính. Chúng tạo ra lực tác động và có khả năng ảnh hưởng đến nhau.
Từ trường – Bí mật của không gian
-
Sự tồn tại của từ trường của dòng điện và nam châm:
Xung quanh một dòng điện hoặc một nam châm, luôn tồn tại một từ trường. Tự từ trường này tạo ra lực tác động lên các dòng điện hoặc nam châm khác đặt trong đó. -
Định nghĩa của từ trường:
Từ trường là một dạng vật chất tồn tại trong không gian, biểu hiện qua lực từ tác động lên một dòng điện hoặc nam châm đặt trong đó. -
Hướng của từ trường:
Để phát hiện sự tồn tại của từ trường trong một không gian nào đó, ta sử dụng một kim nam châm nhỏ và đặt nó ở bất kỳ vị trí nào trong không gian đó. Kim nam châm này, gọi là nam châm thử, sẽ chỉ hướng Nam – Bắc khi nằm cân bằng tại một điểm nào đó.
Đường sức từ – Bước vào thế giới không gian từ trường
-
Định nghĩa đường sức từ:
Đường sức từ là những đường vẽ trong không gian có từ trường, sao cho tiếp tuyến tại mỗi điểm trùng với phương của từ trường tại điểm đó. Chiều của đường sức từ tại mỗi điểm được xác định bởi chiều của từ trường tại điểm đó. -
Các ví dụ về đường sức từ:
- Ví dụ 1: Đường sức từ của dòng điện thẳng rất dài. Đường sức từ là những đường tròn nằm trên mặt phẳng vuông góc với dòng điện, với tâm nằm trên dòng điện. Đặc điểm của đường sức từ của dòng điện thẳng là chúng tuân theo quy tắc nắm tay phải.
- Ví dụ 2: Đường sức từ của dòng điện tròn có chiều đi vào mặt Nam và đi ra từ mặt Bắc của dòng điện đó.
- Các tính chất của đường sức từ:
- Qua mỗi điểm trong không gian, chỉ vẽ được một đường sức từ.
- Các đường sức từ có thể là các đường cong khép kín hoặc vô hạn ở hai đầu.
- Chiều của các đường sức từ được xác định theo quy tắc nắm tay phải, với quy tắc vào Nam và ra Bắc.
- Đường sức từ thể hiện sự mạnh hay yếu của từ trường.
Từ trường trái đất – Hướng dẫn của tự nhiên
Kim nam châm luôn chịu tác động của từ trường Trái Đất (địa từ trường). Vì vậy, chúng ta có thể sử dụng la bàn để xác định phương hướng. Điều này cho thấy từ trường Trái Đất luôn ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày của chúng ta.
Đó là một cách tuyệt vời để khám phá và tưởng tượng về từ trường và đường sức từ. Hãy tiếp tục khám phá thế giới quyền năng của chúng!