Trước kia, mỗi chiều khi mặt trời chìm xuống, Tràng về từ công việc của mình. Anh ta đi qua con đường xóm chợ náo nhiệt của những người dân sinh sống và tiến vào khu cảng.
Trong khi đi lại, Tràng vui mừng và cười nhẹ, mặc dù đôi lúc anh ta cũng buồn chán và cảm thấy mệt mỏi. Những đám đông trẻ con trong xóm săn đón anh ta mỗi khi thấy hình dáng to lớn của anh từ dốc chợ. Chúng reo hò và đòi bế anh:
- Anh Tràng ơi! Anh Tràng đã về rồi!
- Anh Tràng ơi, bế em đi một chút nào!
- Anh Tràng ơi, anh đã uống rượu chưa?
- Anh Tràng ơi!…
Con trẻ tranh nhau kéo Tràng, không cho anh ta đi được. Tràng chỉ cười và nhìn lên.
Mỗi chiều, xóm ngụ cư ấy trở nên sống động. Nhưng giờ đây, con trẻ không còn háo hức ra đón Tràng nữa. Họ ngồi buồn rầu dưới ánh chiều yên tĩnh. Trên con đường mệt mỏi, Tràng đi từng bước, áo nâu rời vào một bên cánh tay, đầu trọc nhẵn chúi về phía trước. Cảm giác lo lắng và sự đấu tranh trong một ngày dồn nén trên cái lưng to rộng như lưng gấu của anh ta.
Nạn đói đã xuất hiện trong xóm này từ lâu. Những gia đình từ các vùng Nam Định, Thái Bình đã kéo tới đây, với đàn con ôm ấp nhau như những bóng ma và nằm rải rác trong các tụ điểm. Người chết khắp nơi. Không có buổi sáng nào trong ngôi làng mà không gặp những người mắc cảnh nằm trong đau đớn bên đường. Mùi hôi thối từ rác và mùi thối của xác người lan tỏa trong không khí.
Giữa cảnh tối tăm và đói khát đó, một buổi chiều, người trong xóm bất ngờ nhìn thấy Tràng trở về với một người phụ nữ khác. Gương mặt anh ta có một vẻ đặc biệt, phấn khởi hơn bình thường. Anh cười một mình và đôi mắt sáng lên. Người phụ nữ đi sau anh ta, cầm thúng nhỏ và cúi mình hơi xuống, cái nón rách che đi nửa gương mặt. Cô ấy dường như rụt rè và ngại ngùng. Những đứa trẻ tò mò chạy ra đón xem. Tràng lo sợ chúng sẽ đùa giỡn như trước đây, anh cố gắng làm mặt nghiêm túc và lắc đầu để hiểu ý chí không hài lòng.
Các đứa trẻ dừng lại, nhìn Tràng, và có một đứa hét lên:
-
Anh Tràng ơi! – Tràng quay đầu lại. Đứa nhíu mày và hét lên một lần nữa:
-
Chồng của chị hài.
Tràng cười:
- Bố đó!
Người phụ nữ dường như khá khó chịu. Cô ấy nhăn mày và xoa xoa áo. Ngả tư xóm chợ trở về chiều tối rất vắng vẻ. Mưa rào thấm như làm ngừng lại. Trên cả hai bên đường phố, tối om, không có nhà nào sáng đèn hoặc đốt lửa. Dưới tán đa và cây gạo rợp bóng, những người đói khát đi lại yên lặng như những bóng ma. Tiếng ếch kêu ở những cái bãi gạo ngoài chợ vang lên đầy bi thương.
Người trong xóm rất tò mò về cặp đôi Tràng và người phụ nữ đi vào bến. Họ đứng ở cửa chợ và cãi nhau. Họ có vẻ hiểu một phần sự thay đổi này. Những khuôn mặt u tối của họ trở nên rạng rỡ. Có điều gì đó mới mẻ và tươi mát lan toả vào cuộc sống khát khao và tăm tối của họ. Một người thở dài. Người khác thì thì thầm:
- Chắc là ai đó mới lên từ làng dưới bà cụ Tứ chăng?
- Không, từ lúc ông cụ Tứ qua đời, chẳng thấy ai từ làng đó đến thăm nữa.
- Thật kỳ lạ nhỉ?
