Mới đây, người dân tại xã Hùng Tiến, huyện Nam Đàn, Nghệ An phát hiện một cỗ quan tài độc lạ. Với chiều dài khoảng 2,4m, chiều cao 0,8m và trọng lượng khoảng 5 tạ, cỗ quan tài này đã thu hút sự chú ý của nhiều người.
Sau khi mọi người đập bỏ phần cứng giống đá lát nền bên ngoài, một cỗ quan tài bằng gỗ màu đỏ thẫm đã được tiết lộ. Cỗ quan tài này gần như nguyên vẹn và rất nặng, cần đến 6 người để cất lên. Người dân tin rằng đây là hình thức an táng “trong quan, ngoài quách” từ thời xưa.
Trên thế giới, mỗi nền văn hóa có cách chôn cất và quan tài khác nhau. Đáng chú ý, Việt Nam cũng có phương thức xây dựng mộ theo kiểu “trong quan, ngoài quách”.
“Trong quan, ngoài quách”: Quan, quách là gì?
Nhiều người cho rằng cỗ quan tài giống như một ngôi nhà dành cho người đã mất. Nó không kém phần quan trọng so với ngôi nhà khi còn sống: phải đẹp, thẩm mỹ và bền vững. Đồng thời, cỗ quan tài cũng giống như chiếc áo bọc bên ngoài người đã ra đi.
Dựa trên tư tưởng này, “ngoài quách” được coi là lớp áo bên ngoài bảo vệ xương cốt khỏi độ ẩm, mối mọt, côn trùng…
Chính vì vậy, quách thường được làm từ những vật liệu bền vững, chịu được các tác động mạnh từ bên ngoài và tác nhân hóa học tồn tại trong đất.
Ở Việt Nam, quách thường được làm bằng xi măng, sành sứ, gỗ Ngọc Am, gỗ Pơ mu, gỗ Vàng Tâm… Trong số này, gỗ Ngọc Am (tên khoa học: Cupressus funebrus) với đặc tính thớ gỗ dày, cứng và khả năng chống thấm nước, cong vênh… được xem là loại tốt nhất, nhưng cũng rất quý hiếm.
“Trong quan” ở đây đề cập đến tiểu quan. Tiểu quan này nhỏ hơn quách và được đặt bên trong để chứa xương cốt người đã mất. Nếu quách giống như lớp áo bên ngoài, thì tiểu quan được xem như áo lót bên trong, che đậy trực tiếp cho xương cốt.
Tiểu quan có nhiều loại khác nhau, ví dụ như tiểu sành, tiểu sứ, tiểu gỗ… Trong dân gian, người ta thường sử dụng tiểu sứ cao cấp vì nó được làm từ đất. Theo quan niệm tâm linh, con người sinh từ đất và khi chết, xương cốt cũng nên được đặt vào trong đất.
Cả bên trong và bên ngoài tiểu quan thường được tráng men để tránh bong tróc, phai màu và làm giảm độ nét của các hoa văn.
Những kiểu chôn cất kỳ lạ trên thế giới
Mỗi nền văn hóa trên thế giới có những quan niệm và phong tục chôn cất khác nhau đối với cái chết.
Người Ai Cập cổ đại nổi tiếng với phương thức ướp xác người cực kỳ độc đáo và đáng sợ. Quá trình này liên quan đến việc gỡ bỏ toàn bộ các cơ quan nội tạng, bao gồm não, tim, gan… Sau đó, thi thể được lấp đầy vật liệu khô như mùn cưa và bọc bên trong tấm vải lanh.
Tiếp theo, thi thể được chôn trong cỗ quan tài có hình dạng người được chạm trổ. Niềm tin ở Ai Cập là việc ướp xác giống như bảo quản linh hồn cho hành trình sang thế giới bên kia.
Trái ngược với không khí tang thương, lễ hỏa táng của người theo đặc điểm của đạo Hindu ở Bali mang màu sắc của một lễ hội hóa trang. Người chết được đặt trong cỗ quan tài hình dáng các loài động vật như hổ, bò, cá hoặc các sinh vật trong thần thoại. Sau đó, cỗ quan tài được đốt cháy trước sự chứng kiến của những người tham gia.
Người theo đạo Hindu tin rằng lễ hỏa táng sẽ giải phóng linh hồn người chết, cho phép họ bắt đầu một chu kỳ tiếp theo của cuộc sống.
Viking, người thuộc tộc Norse thời Trung cổ, lại chọn một cách hoàn toàn khác. Họ sống và chết trên biển, do đó, sau khi mất, người Viking được đặt trên tàu với đầy đủ thực phẩm, trang sức, vũ khí… để họ có thể thoải mái trên thế giới bên kia. Sau đó, những chiếc tàu sẽ bị đốt hoặc được cuốn trôi theo dòng nước.
Một số bộ lạc bản địa ở Úc, Colombia và Siberia lại chôn cất người chết lên cây. Họ bọc thi thể trong một tấm vải liệm, sau đó đưa vào một cái rọ và treo lên cây để quá trình phân hủy tự nhiên diễn ra.
Người theo đạo Zoroastrian tin rằng cơ thể người đã mất không trong sạch và không nên gây ô nhiễm sau khi chết qua quá trình chôn cất hoặc hỏa táng. Người đã mất được mang đến một khu vực yên tĩnh thường nằm trên đồi cao. Khi xác chết đã khô và trắng bởi ánh nắng mặt trời, chúng sẽ được thu thập và hòa tan trong vôi.
Các nguồn ảnh:
