Vật lý luôn xuất hiện trong cuộc sống hàng ngày, và tốc độ cũng không phải là ngoại lệ. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ khái niệm tốc độ và vận tốc khác nhau như thế nào. Vì vậy, trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về những kiến thức này trong vật lý lớp 10.
Mục lục
1. Tốc Độ
1.1. Tốc Độ Trung Bình
Tốc độ trung bình biểu thị quãng đường mà một vật đã di chuyển trong một đơn vị thời gian nhất định, nhằm xác định độ chậm hay nhanh của chuyển động. Đơn vị đo tốc độ trung bình là m/s (mét trên giây) hoặc km/h (kilômét trên giờ).
1.2. Tốc Độ Tức Thời
Tốc độ tức thời, còn được gọi là tốc độ đo được trong một khoảng thời gian rất ngắn (tại một thời điểm nhất định). Ví dụ, trên xe ô tô và xe máy, đồng hồ tốc độ được lắp đặt trước mặt người lái xe, biểu thị tốc độ mà xe đang chạy tại một thời điểm, chính là tốc độ tức thời.
2. Vận Tốc
2.1. Vận Tốc Trung Bình
Vận tốc trung bình là tổng quan độ dịch chuyển chia cho thời gian dịch chuyển, được sử dụng để xác định độ chậm hay nhanh của chuyển động theo một hướng nhất định. Kí hiệu của vận tốc trung bình là v. Vận tốc trung bình cũng là một đại lượng vectơ, có các đặc điểm sau:
- Gốc của vectơ nằm trên vật chuyển động.
- Hướng của vectơ chính là hướng của độ dịch chuyển.
- Độ dài vectơ tỉ lệ thuận với độ lớn của vận tốc.
2.2. Vận Tốc Tức Thời
Vận tốc tức thời là vận tốc tại một thời điểm nhất định, được kí hiệu là vt. Công thức của vận tốc tức thời như sau:
Công thức: vt = ∆s/∆t
3. Sơ Đồ Tư Duy Về Tốc Độ và Vận Tốc Vật Lý lớp 10
Để đơn giản hóa kiến thức về tốc độ và vận tốc vật lý lớp 10, học bằng cách vẽ sơ đồ tư duy rất hiệu quả. Dưới đây là một ví dụ về sơ đồ tư duy mà bạn có thể sử dụng để hình dung tốt hơn.
4. Bài Tập Tốc Độ và Vận Tốc Vật Lý lớp 10
Câu 1: Người ta thường sử dụng đại lượng nào dưới đây để xác định độ chậm hay nhanh của chuyển động?
A. Tốc độ trung bình.
B. Tốc độ tức thời.
C. Vận tốc trung bình.
D. Vận tốc tức thời.
Câu 2: Tốc độ tức thời giúp biểu diễn đặc điểm nào sau đây của chuyển động?
A. Mức độ chậm hay nhanh của chuyển động tại một thời điểm nhất định.
B. Tốc độ tại một thời điểm nhất định.
C. Độ chậm hay nhanh của chuyển động theo một hướng nhất định.
D. Cả phương án A và B.
Câu 3: Vận tốc trung bình là đại lượng được xác định bằng:
A. Thương số giữa quãng đường và thời gian đi qua quãng đường đó.
B. Thương số giữa độ dịch chuyển và thời gian dịch chuyển.
C. Tích giữa độ dịch chuyển và thời gian dịch chuyển.
D. Tích giữa quãng đường và thời gian dịch chuyển.
Câu 4: Hai xe ô tô chạy cùng chiều trên một đoạn đường thẳng. Vận tốc của xe thứ nhất là 100 km/h, còn vận tốc của xe thứ hai là 80 km/h. Hãy xác định vận tốc của xe thứ nhất so với xe thứ hai khi chọn chiều dương là chiều chuyển động của cả hai xe.
A. 20 km/h.
B. 18 km/h.
C. -20 km/h.
D. -18 km/h.
Câu 5: Một người đi xe máy với vận tốc trung bình là 30 km/h và đã đi được đoạn đường 3 km. Hỏi người đó đi đoạn đường đó trong thời gian bao lâu?
A. 5,5 phút.
B. 6 phút.
C. 7,8 phút.
D. 8 phút.
Câu 6: Một chiếc thuyền đi cự li 600 m mất khoảng 74,75 s. Hãy xác định tốc độ trung bình của chiếc thuyền đó.
A. 8,03 m/s.
B. 9,03 m/s.
C. 12,03 m/s.
D. 11,03 m/s.
Câu 7: Một dòng sông rộng 100 m có dòng chảy với vận tốc là 3 m/s so với bờ theo hướng Tây – Đông. Một chiếc thuyền đi ngang dòng sông với vận tốc 4 m/s so với dòng nước. Hãy xác định quãng đường mà thuyền đã di chuyển khi vượt qua sông.
A. 125 m.
B. 10 m.
C. 250 m.
D. 150 m.
Đó là những kiến thức cơ bản về tốc độ và vận tốc vật lý lớp 10. Để có thêm nhiều kiến thức khác liên quan đến môn Vật lý và các môn học khác, bạn có thể truy cập vuihoc.vn hoặc đăng ký khóa học với các giáo viên chuyên nghiệp tại VUIHOC ngay bây giờ!
