Trên hành trình dạy – học, câu ca dao “Thi ân mạc niệm, thụ ân mạc vong” đã trở thành một nguyên tắc vàng cho quan hệ thầy trò trong văn hóa Việt Nam. Nguyên tắc này không bị ảnh hưởng bởi thời gian hay không gian, mà tồn tại mãi mãi trong lòng người thầy và học trò.
Mục lục
Thầy quý trò, trò kính thầy
Câu “Đương nhân bất nhượng ư sư” của Khổng Tử đã cho chúng ta thấy mức độ quan trọng của mối quan hệ giữa thầy và trò. Ngay cả nhà triết học Aristotle của Hy Lạp cổ đại cũng đã nhấn mạnh về mối quan hệ tình bạn đạo đức giữa thầy và trò. Hồ Chí Minh cũng đã khuyến khích sự tôn trọng và tình cảm của trò dành cho thầy. Trong quan hệ này, không chỉ trò kính trọng thầy, mà thầy cũng phải quý trọ, đối xử tình bạn với trò.
Không thầy đố mày làm nên và Không mày đố thầy dạy ai
Trong “Minh Đạo Gia Huấn”, người ta đã công nhận giá trị của những quan hệ gia đình. Có thể hiểu như sau: con người phải coi trọng cả ba mối quan hệ: cha, thầy và bậc quân sự. Câu “Không thầy đố mày làm nên” trong dân gian cũng thể hiện ý nghĩa tương tự. Người Việt ta biết ơn và tôn trọng công ơn của người khác và đặc biệt tôn sư trọng đạo. Thông điệp này luôn được truyền dạy cho thế hệ trẻ và người thầy cũng luôn nhận thức trách nhiệm của mình.
Sư hinh – người thầy cao quý
Hồ Chí Minh từng yêu cầu mỗi giáo viên trở thành “Sư hinh – người thầy cao quý”, không chỉ tập trung vào việc rèn luyện chuyên môn, mà còn phát triển nhân cách. Thông điệp này còn áp dụng vào thời đại hiện đại, khi người thầy có trách nhiệm truyền đạt giá trị sống và kỹ năng cho học trò, đồng thời đóng góp vào việc xây dựng một cộng đồng giáo viên nhân văn.
Tất cả vì học sinh thân yêu
Trong quá trình kháng chiến chống Pháp, ở một số trường học ở vùng đất du kích Đồng bằng Sông Hồng, thầy trò đã cùng nhau vừa chống giặc vừa học. Trong thời đại đổi mới giáo dục ngày nay, tinh thần này vẫn tiếp tục tỏa sáng. Người thầy hiện nay không chỉ có niềm vui trong việc dạy học, mà còn cảm thấy hạnh phúc vì đã đóng góp cho cuộc sống và sự phát triển của học trò.
Kết luận
Quan hệ thầy trò luôn được coi trọng và đã trở thành động lực chân chính trong quá trình dạy – học. Từ những người giáo dục cổ đại đến hiện đại, từ phương Đông đến phương Tây, việc truyền thụ tri thức luôn là một nhiệm vụ thiêng liêng của người thầy. Với mỗi người thầy, việc trở thành người thầy cao quý đòi hỏi sự cố gắng và hiểu đúng nhiệm vụ của mình.
