Tết Đoan Ngọ là một trong những ngày tết quan trọng của người dân Trung Quốc và Việt Nam. Hãy cùng tìm hiểu về ngày tết này và ý nghĩa của nó!
Mục lục
Tết Đoan Ngọ là gì?
Tết Đoan Ngọ, hay còn được gọi là Tết Đoan Dương, diễn ra vào ngày mùng 5 tháng 5 âm lịch. Đây là một ngày tết truyền thống tại nhiều nước Đông Á như Việt Nam, Triều Tiên và Trung Quốc.
Tết Đoan Ngọ tồn tại từ lâu đời trong văn hoá dân gian Phương Đông và có ảnh hưởng sâu sắc đến sinh hoạt văn hoá. “Đoan” nghĩa là mở đầu, “Ngọ” là khoảng thời gian từ 11 giờ sáng tới 1 giờ chiều. Tết Đoan Ngọ diễn ra lúc mặt trời bắt đầu ngắn nhất, gần trời đất nhất và trùng với ngày hạ chí. Tết Đoan Ngọ còn được gọi là Tết Đoan Dương. Theo triết lý y học Đông phương, hỏa khí (thuộc dương) của trời đất và cơ thể con người cùng đạt đến tột bậc vào ngày Đoan Ngọ.
Tết Đoan Ngọ trong tiếng Trung là “端午節 /Duānwǔ jié/”. Trong văn hóa Trung Quốc, nó còn được gọi là Lễ hội Thuyền rồng. Hãy cùng tìm hiểu về nét văn hóa trong ngày tết Đoan Ngọ của Trung Quốc và Việt Nam!
Tết Đoan Ngọ Trung Quốc – Ý nghĩa phong tục tết đoan ngọ
Nguồn gốc tết Đoan Ngọ Trung Quốc
Vào cuối thời Chiến Quốc, có một vị đại thần nước Sở là Khuất Nguyên. Ông là vị trung thần nước Sở và cũng là nhà văn hoá nổi tiếng. Tương truyền ông là tác giả bài thơ Ly tao (thuộc thể loại Sở từ) nổi tiếng trong văn hóa cổ Trung Hoa. Bài thơ này thể hiện tâm trạng buồn vì đất nước suy vong với hoạ mất nước. Do không thể can ngăn vua Hoài Vương, ông đã uất ức tự vẫn bằng cách nhảy xuống sông Mịch La vào ngày mùng 5 tháng 5.
Thương tiếc người trung nghĩa, mỗi năm dân Trung Quốc lại làm bánh, quấn chỉ ngũ sắc bên ngoài để đánh lừa và tránh sâu bọ. Rồi họ bơi thuyền ra giữa sông, ném bánh và thả gạo vào ống tre để cúng Khuất Nguyên.
Ngoài ra, còn có nhiều truyền thuyết khác về nguồn gốc của tết Đoan Ngọ. Một số nguồn tin cho rằng tập tục này bắt nguồn từ Hạ Trí trong thời cổ, trong khi người khác cho rằng đây là sự tôn sùng tổ tiên của người dân vùng sông Trường Giang.
Hoạt động tết Đoan Ngọ ở Trung Quốc
Trong văn hóa Trung Quốc, phong tục tết Đoan Ngọ nổi tiếng là đua thuyền rồng. Thuyền rồng có kích thước và số lượng chèo thuyền khác nhau tùy từng địa phương, nhưng đều được làm từ gỗ và trang trí đẹp mắt. Trước khi đua thuyền, người ta phải làm lễ tế thần và mời rồng. Ví dụ, ở Quảng Châu, trước ngày Đoan Ngọ, người ta đưa thuyền lên khỏi mặt nước, làm lễ tại miếu Nam Hải, sau đó lắp đầu rồng và đuôi rồng trước khi thi đấu.
Ở thành phố Mịch La, tỉnh Hồ Nam, trước hết phải đến miếu Khuất Nguyên để thờ cúng. Sau đó, trùm vải đỏ lên đầu rồng và đặt lên bàn tế. Chỉ sau khi đã làm lễ tế xong, đầu rồng mới được lắp vào thuyền để thi đua, vừa để mời rồng, vừa tế Khuất Nguyên. Ở vùng Chiết Giang, trước khi đua thuyền, người ta phải thờ Tào Nga.
Món ăn tết Đoan Ngọ ở Trung Quốc
Người Trung Quốc có tục ăn bánh ú vào ngày Đoan Ngọ. Bánh ú, hay còn được gọi là bánh chưng, có hình dạng giống bánh chưng của chúng ta. Bên ngoài gói bằng lá chuối, bên trong là gạo nếp và các loại nhân khác. Tuy nhiên, bánh chưng ở Trung Quốc không phải hình vuông mà thường có hình củ ấu nhỏ xinh. Hiện nay, có rất nhiều loại nhân cho bánh chưng, từ thịt, long nhãn đến trứng muối.
Ngoài ra, còn có các tục khác như uống rượu, hái thuốc và hái trà trong tết Đoan Ngọ.
Ý nghĩa tết Đoan Ngọ Việt Nam
Ở Việt Nam, tết Đoan Ngọ còn được gọi là “Tết giết sâu bọ”. Đây là ngày phát động bắt sâu bọ, tiêu diệt các loài gây hại cho cây trồng trên cánh đồng.
Tết Đoan Ngọ cũng được “Việt hóa” thành ngày Tết diệt sâu bọ và thờ cúng tổ tiên. Vào ngày này, người Việt thường thực hiện nhiều tục trừ trùng để phòng tránh bệnh tật.
Vào thời điểm này, trái cây và hoa lá bắt đầu đơm hoa kết trái, mong một mùa bội thu. Vì vậy, trong ngày Đoan Ngọ, trái cây là thứ đồ cúng không thể thiếu. Ngoài ra, còn có các món ăn khác tùy theo tập quán của từng địa phương.
Các món ăn tết Đoan Ngọ nổi tiếng bao gồm:
- Bánh tro: Món ăn truyền thống trong dịp Tết Đoan Ngọ ở Nam Trung Bộ và Miền Nam Việt Nam.
- Các món từ vịt: Ở miền Bắc, ngày này các gia đình thường làm các món từ vịt.
- Rượu nếp: Món ăn được nhiều người ưa thích trong tết Đoan Ngọ. Uống rượu hoặc ăn rượu nếp giết sâu bọ.
- Chè hạt sen nấu cùng bột sắn dây và chè đỗ đen: Hai loại chè này có tác dụng giải nhiệt và thích hợp trong tiết trời nóng của tháng 5.
Ngày Tết Đoan Ngọ, mặc dù đơn giản nhưng chứa đựng rất nhiều ý nghĩa văn hóa. Hy vọng bài viết đã giúp bạn hiểu thêm về ngày tết Đoan Ngọ và tạo động lực cho bạn học tiếng Trung Quốc thêm nữa!
