Hiện tượng phóng xạ là quá trình hạt nhân nguyên tử tự phát biến đổi vật lý. Trạng thái ban đầu của hạt nhân được gọi là hạt mẹ, chiếm vai trò như một nguồn gốc. Hạt nhân phóng xạ tương ứng được gọi là hạt nhân con. Cả hai loại hạt nhân này cùng tạo nên liên kết di truyền. Khi hạt nhân con là chất phóng xạ, chúng ta nói về chuỗi phóng xạ. Những nguyên tố trong chuỗi phóng xạ cũng được gọi là nguyên tố có liên quan đến di truyền.
Mục lục
Phân Rã Alpha và Các Quá Trình Beta
Trong hiện tượng phóng xạ, phân rã alpha (ký hiệu là α) là quá trình mà một hạt nhân phóng ra hạt nhân 4 He, còn được gọi là hạt alpha.
Các quá trình tự phát beta gồm:
- Phân rã β- (phân rã β-) là sự phát xạ tự phát của cặp electron và phản neutrino điện tử.
- Phân rã β+ (phân rã β+) là sự phát xạ tự phát của cặp positron và neutrino điện tử.
- Chụp electron (e-chụp) là hiện tượng chụp tự phát của một electron từ vỏ electron nguyên tử kèm theo khí thải của neutrino điện tử.
- Bức xạ gamma (g) là quá trình phát xạ tự phát bởi một hạt nhân của một photon với năng lượng gọi là bức xạ ion hóa.
Những Hiện Tượng Phóng Xạ Khác
Ngoài những quá trình trên, còn có các hiện tượng phóng xạ khác, bao gồm:
- Sự phân hạch tự phát: Hạt nhân nặng phân thành hai mảnh có khối lượng gần như bằng nhau.
- Hoạt động cụm: Sự phát xạ tự phát của các hạt nhân nặng lớn hơn 4 He, được gọi là cụm hạt nhân.
- Hoạt động của neutron: Sự phát xạ tự phát neutron của các hạt nhân.
- Hoạt động của proton: Sự phát xạ tự phát proton bởi các hạt nhân.
- Biến đổi trễ beta: Sự phát xạ tự phát của neutron, proton, hoặc hạt alpha bởi hạt nhân, hoặc sự phân hạch tự phát chậm beta của siêu hạt nhân nặng.
Hiện Tượng Phóng Xạ và Chuyển Đổi Hạt Nhân
Các mảnh phân hạch, hạt alpha, proton, neutron xuất hiện trong các hiện tượng phóng xạ là các thành phần cấu tạo của hạt nhân nguyên tử, nhưng với một số điểm khác biệt. Electron và phản neutrino, cũng như positron và neutrino không phải là các thành phần của hạt nhân và không được coi là ngăn nucleon. Bức xạ gamma xảy ra do sự chuyển đổi điện từ trong hạt nhân và không được coi là phân rã hạt nhân. Do đó, thuật ngữ “phân rã” trong ngữ cảnh này không có giá trị và nên được thay thế bằng thuật ngữ “biến đổi”. Theo đó, “phân rã beta” và “phân rã gamma” nên được sử dụng thay cho những thuật ngữ tương ứng.
Kết Luận
Hiện tượng phóng xạ là hiện tượng liên quan đến sự biến đổi hạt nhân nguyên tử. Có nhiều loại phóng xạ khác nhau, từ phân rã alpha đến các quá trình beta và các hiện tượng khác. Chúng tạo nên sự đa dạng và phức tạp của nguyên tố và vật lý hạt nhân. Hiểu về hiện tượng phóng xạ giúp chúng ta khám phá và khám phá thêm về thế giới tưởng chừng như vô hình này.
