Huy Cận, một nhà thơ tài ba với khả năng đặc biệt trong việc cảm nhận cuộc sống, từ những biểu hiện tinh vi của tạo vật cho đến những biến đổi lớn lao trong vũ trụ vô cùng vô tận. Ông được mệnh danh là nhà thơ có “cái nghiêng tai kỳ diệu” theo lời của Xuân Diệu.
Mục lục
Những Giá Trị Cốt Lõi Trong Thơ Huy Cận
Huy Cận có khả năng cảm nhận trọn vẹn từ những mùi vị dân dã của đất đai đồng ruộng cho đến lời ru của gió, nhịp thở của biển. Từ đó, ông đã nói lên linh hồn của cảnh sắc thiên nhiên qua những giai điệu trong trẻo, dễ rung động lòng người. Trước năm 1945, mặc dù thiên nhiên trong thơ Huy Cận vẫn mang trong nó nỗi sầu đau nhưng vẫn thấm thía tình người, tình đời. Sau đó, sau Cách mạng tháng Tám, thơ Huy Cận trở nên đằm thắm, sâu nặng nghĩa tình hơn nhiều. Cảnh sắc thiên nhiên trong thơ của ông trở nên ấm áp và xôn xao hơn.
Năng lực cảm nhận của Huy Cận không chỉ đến từ sự tinh nhạy của các giác quan rèn dũa trong những năm tháng tuổi thơ, sống ở quê hương, mà còn xuất phát từ chiều sâu tâm hồn của nhà thơ. Ông luôn có tâm hồn rộng mở để đón nhận đủ đầy những âm vang từ mọi phía đời sống.
Thiên Nhiên, Quê Hương – Nguồn Cảm Hứng Vô Tận
Thiên nhiên và quê hương đất nước là nguồn cảm hứng vô tận trong thơ Huy Cận. Thiên nhiên trong thơ Huy Cận vẫn luôn lặng lẽ, bình thản như tâm hồn tác giả. Không thể tưởng tượng được thơ Huy Cận sẽ ra sao nếu thiếu đi nắng vàng, trời xanh, gió biếc, biển rộng, sông dài,…Nhưng thơ của Huy Cận không thuộc loại thơ điền viên, vì ông luôn nặng lòng đời, luôn có ý thức phát hiện và khẳng định sự hài hòa giữa con người với tự nhiên. Điều này giúp mở rộng biên giới của xúc cảm, nâng tầm nhận thức về sự tồn tại của con người.
Hồn Thơ Luôn Đối Đầu Với Nhiều Đối Cực
Hồn thơ Huy Cận luôn vận động giữa nhiều đối cực như vũ trụ-cuộc đời, sự sống-cái chết, nỗi buồn-niềm vui, hiện thực-lãng mạn. Vũ trụ và cuộc đời là hai cực hấp dẫn hồn thơ Huy Cận. Thơ ông ngày càng gắn bó với đời, nhưng cảm hứng về cuộc đời không tách rời cảm hứng về vũ trụ. Ông muốn tìm hiểu những bí ẩn của không gian vô tận cũng như nhìn về trái đất để hiểu rõ hơn về bản thân mình. Huy Cận viết nhiều về cái chết và sự tương phản nghiệt ngã giữa hữu hạn của đời người và vô hạn của tạo hóa. Ông không thể tránh khỏi sự chấp nhận cái chết nhưng đó không phải là biểu hiện của thái độ ham sống sợ chết tầm thường. Thay vào đó, đó là lời khát vọng được cống hiến hết mình, được tái sinh.
Nỗi buồn và niềm vui trong thơ Huy Cận đều được đẩy đến cực đoan. Hành trình tâm tưởng của Huy Cận đi từ nỗi buồn sâu đến niềm vui lớn. Ông thể hiện rõ hai đối cực này để chứng tỏ sự thiết tha của mình với cuộc đời và ý thức đầy đủ về thân phận con người. Khi nỗi buồn được ý thức, hóa thành nỗi đau đời; khi niềm vui được ý thức, trở thành hạnh phúc và tin yêu.
Tài Năng Văn Hóa Vô Song
Huy Cận là một nhà thơ lớn, nhà văn hóa lớn tầm cỡ thế giới. Dù có kiến thức về nhiều nền văn minh, văn hóa của nhân loại, nhưng hồn thơ của ông vẫn đậm đà bản sắc dân tộc. Suối nguồn thơ ca truyền thống đã truyền tải vào tâm hồn Huy Cận những giai điệu du dương, khiến tiếng thơ của ông rất dễ đi vào lòng người. Thể thơ lục bát truyền thống và thể thơ năm chữ của dân ca Nghệ Tĩnh – trong tay Huy Cận – mang trong nó sự mộc mạc chân tình và sắc thái biểu hiện được phát huy rõ rệt. Chất suy nghĩ bàng bạc khắp các tứ thơ. Hình ảnh trong thơ Huy Cận thường không sắc sảo mà thâm trầm, khơi gợi, như len nhẹ, như ngấm sâu vào tâm hồn người đọc. Những bức tranh thiên nhiên trong thơ Huy Cận thường rất giản ước, gợi nhiều hơn tả. Do đó, ấn tượng không gian trong thơ Huy Cận có được nhờ sự pha trộn của phong cách Đường thi truyền thống.