Bài thơ “Vội vàng” của nhà thơ Xuân Diệu là một tác phẩm thể hiện cảm xúc vội vã, khát khao giao cảm với đời sống, không gian và thời gian. Tác phẩm này cho thấy sức mạnh của cái tôi cá nhân, đầy say mê và mong muốn được hòa mình vào thiên nhiên, muốn phá vỡ những quy luật tự nhiên. Nhà thơ Xuân Diệu thông qua những ý thơ tài tình đã bộc lộ rõ nét cảm xúc này.
Mục lục
Hướng dẫn lập dàn ý phân tích “Vội vàng” khổ 1
1. Mở bài:
- Giới thiệu về nhà thơ Xuân Diệu và bài thơ “Vội vàng”.
- Từng giới thiệu về khổ thơ đầu, tả niềm say mê của nhân vật trữ tình trước vẻ đẹp của mùa xuân.
2. Thân bài:
– Khao khát lưu giữ vẻ đẹp của thiên nhiên
- Xuân Diệu đã thể hiện niềm say đắm của nhân vật trữ tình trước vẻ đẹp mùa xuân:
” Tôi muốn tắt nắng đi
Cho màu đừng nhạt mất
Tôi muốn buộc gió lại
Cho hương đừng bay đi”.- Mùa xuân là thời điểm tươi đẹp nhất trong năm, cũng như tuổi trẻ là khoảng thời gian đẹp nhất trong cuộc đời.
- “Nắng” mùa xuân là ánh sáng rực rỡ, ấm áp và vui vẻ, “hương” mùa xuân là nơi tinh hoa của đất trời, của vạn vật kết tinh, hội tụ.
- Hành động “tắt nắng”, “buộc gió” là những ước muốn gần như không thể thực hiện được, vì chúng trái ngược với những quy luật tự nhiên đã có.
=> Bốn dòng thơ ngũ ngôn như lời đề bài thơ, khẳng định ước muốn đoạt quyền tạo hóa của nhà thơ.
- Xuân Diệu muốn ngăn cản bước đi của thời gian để lưu giữ những khoảnh khắc đẹp nhất, đáng nhớ nhất.
- Thi sĩ khát khao giữ lại ánh nắng để “màu đừng nhạt mất”, giữ lại gió để cuộc sống luôn tràn ngập mùi hương.
- Điệu cấu trúc “Tôi muốn… để”, động từ mạnh “tắt”, “buộc” cùng với nhịp thơ nhanh, dồn dập, thể hiện khao khát mãnh liệt, hối hả, muốn nhanh chóng không để những vẻ đẹp tự nhiên vụt mất khỏi tầm tay.
- Nếu thời gian trôi đi qua ánh nắng, qua gió làm mất màu sắc, làm phai đi hương thơm thì nhà thơ muốn nắm giữ thời gian, để màu sắc và hương thơm còn mãi với cuộc sống, để giữ mãi tuổi xuân tươi đẹp của tạo vật.
- Quan niệm về thời gian của Xuân Diệu: Thời gian chỉ diễn ra theo chiều một chiều, khi đã qua đi thì không trở lại, vì vậy nhà thơ ham muốn giữ nắng, giữ gió để tận hưởng hết vẻ đẹp của đất trời.
=> Ham muốn thể hiện sự sống động, mãnh liệt, ước muốn bất tử hóa cái đẹp, để cái đẹp tỏa sáng, vì cuộc đời tươi thắm, ngọt ngào nhưng cũng mong manh, ngắn ngủi.
3. Kết bài:
- Tóm tắt và nhấn mạnh giá trị nội dung và nghệ thuật của khổ thơ đầu bài “Vội vàng”.
Các em có thể tham khảo dàn ý phân tích bài thơ “Vội vàng” của Xuân Diệu để xác định đúng nội dung cần triển khai và tự xây dựng dàn ý chi tiết và bài văn phân tích hợp lý.
Phân tích khổ thơ đầu bài thơ “Vội vàng” của nhà thơ Xuân Diệu
Dưới đây là một số bài văn mẫu phân tích khổ thơ đầu bài “Vội vàng” mà mình sưu tầm được muốn gửi tới các em tham khảo.
Bài văn đạt điểm cao phân tích “Vội vàng” khổ 1
Ngay từ lần đầu tiên bước chân vào làng thơ, Xuân Diệu đã chọn cho mình một lối sống: sống để yêu và tôn thờ tình yêu! Từ trái tim đầy yêu thương, cuộc sống say mê và việc “hăm hở” làm thơ tình, ông đã phụng sự. Nếu không kể tên “Vội vàng”, “Đây mùa thu tới” và “Thơ duyên” trong tuyển tập “Thơ thơ” – đứa con đầu lòng mà “ông hoàng thơ tình” đã trao tặng cho nhân gian, thì cái cảm giác đậm nét và khó phôi pha về sự giàu có và phóng túng trong cuộc sống nội tâm, tâm hồn, cái “tôi” trữ tình của Xuân Diệu đã không thể vắng mặt.
Thơ của Xuân Diệu nhẹ nhàng và tinh tế, như một chạm nhẹ vào tâm hồn của người yêu thơ. Nó để lại một ấn tượng sâu sắc và khó phôi pha về sự phóng túng, giàu có trong cuộc sống nội tâm, tâm hồn của cái “tôi” trữ tình của Xuân Diệu. Mỗi hơi thở trong bài thơ này như một khúc tình si say đắm ngọt ngào… thật sự đến từng chi tiết!
Những vẻ đẹp của mùa xuân không chỉ thuộc riêng Xuân Diệu. Từ hàng ngàn năm trước, những người tiền bối đã có những bài thơ trầm mặc về tình yêu đời với mùa xuân và cuộc sống. Nhưng tình yêu đến mức có những ham muốn táo bạo và khác thường như Xuân Diệu, đó là điều thật mới mẻ, đầy sức mạnh. Đặc biệt là cách diễn đạt của nhà thơ. Trong thơ trữ tình của thời trung đại, tâm trạng trữ tình thường ẩn dấu sau những hình tượng thiên nhiên. Trong khi đó, Xuân Diệu bộc lộ ý thức về tâm trạng trữ tình thật táo bạo:
“Tôi muốn tắt nắng đi
Cho màu đừng nhạt mất
Tôi muốn buộc gió lại
Cho hương đừng bay đi.”
Nói rằng Xuân Diệu là một nhà thơ mới, thì quả không sai! Nếu trong thơ ca của những thi sĩ lãng mạn ngày xưa, thiên đường là chốn bồng lai tiên cảnh, là nơi mây gió trăng hoa, thì trong quan niệm thơ của Xuân Diệu, cuộc sống trần gian mới thực sự là nơi hạnh phúc nhất, là nơi xinh đẹp và tràn đầy sức sống. Thơ lãng mạn của ông luôn mang trong mình một tình yêu tràn đầy ngoại giới, khác giới, một khát khao giao cảm với cuộc sống, một lòng ham sống mãnh liệt đến tràn đầy.
Dường như lòng yêu đời, yêu cuộc sống của ông đã biến cái ham muốn “tắt nắng”, “buộc gió” trở nên quá táo bạo, đến độ lo âu trước sự thay đổi của đất trời, cảnh vật… Ông muốn ôm hết xuân sắc của đời để sống, để yêu mãnh liệt hơn nữa.
Thế giới này được Xuân Diệu cảm nhận như một thiên đường trên mặt đất, một bữa tiệc lớn của trần gian. Nhà thơ đã cảm nhận bằng cả tinh thần của một hồn yêu đầy ham muốn, nên sự sống cũng hiện ra như một thế giới đầy xuân tình. Cái thiên đường sắc hương đó hiện ra trong “Vội vàng” như một mảnh vườn tình ái, vạn vật đang lên hương, như một bữa tiệc với một thực đơn quyến rũ, và cũng như một người tình đầy khêu gợi.
Có người đã từng nói rằng: “Xuân Diệu say đắm với tình yêu và hăng hái với mùa xuân, thả mình bơi trong ánh nắng, rung động với bướm chim, chất đầy trong tim mây trời thanh sắc”.
Với bài thơ “Vội vàng”, Xuân Diệu đã đánh dấu một trào lưu mới trong thơ ca Việt Nam. Nó mới mẻ nhưng cũng táo bạo và độc đáo trong giọng điệu và cách sử dụng từ ngữ, nhịp điệu. Đặc biệt là cách cảm nhận cuộc sống bằng tất cả các giác quan, với một trái tim chứa đựng tình yêu. “Vội vàng” đã thể hiện một cảm quan nghệ thuật đẹp, mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc. Đó là lòng yêu con người, yêu cuộc sống. Đó là tình yêu với cảnh vật, yêu mùa xuân và tuổi trẻ… Đồng thời là ước muốn mãnh liệt để níu giữ thời gian, để tận hưởng vị ngọt ngào của cảnh sắc đất trời “tươi non mơn mởn”. Trời đất sinh ra thi sĩ Xuân Diệu trên xứ sở yêu thương này, để ông hát về tình yêu, để ông nhảy múa trong điệu nhạc tình si?! Thơ Xuân Diệu – vội vàng với nhịp đập của thời gian.
Phân tích bài thơ “Vội vàng” để hiểu rõ hơn về tình yêu thiên nhiên, khát vọng sống mãnh liệt cùng cái nhìn mới mẻ về cuộc sống qua con mắt của Xuân Diệu.
Bài của học sinh giỏi văn phân tích khổ thơ đầu bài thơ “Vội vàng”
Nếu tìm một bài thơ để hiểu rõ hơn về phong cách của Xuân Diệu, đó chắc chắn là “Vội vàng”. Tác phẩm này thể hiện cảm xúc vội vã, khát khao giao cảm với cuộc sống của tuổi trẻ. Thơ Xuân Diệu luôn vội vàng, cuống quýt, nó hiện thị các cung bậc rạo rực và cuối cùng băn khoăn vì thế khi vui, khi buồn đều tràn đầy tình yêu và tha thiết (Hoài Thanh).
Người ta thường nói “Vội vàng” là bản tự bạch đầy đủ của Xuân Diệu về phong cách sống của ông. Bởi vậy tác phẩm có màu sắc luận đề, có thể diễn đạt bài văn nghị luận bằng thơ như sau: Trần gian rất đẹp, tôi muốn giữ lấy nó. Những quy luật thời gian và tạo hóa không cho tuổi trẻ vĩnh hằng. Vì thế để sống nhanh hơn trong mỗi giây, mỗi phút cuộc đời, ta cần sống vội vàng hơn.
Cảm nhận thời gian và tuổi trẻ trôi đi không thể lấy lại được là một tư duy triết học từ hàng ngàn năm nay, vì vậy vấn đề Xuân Diệu đề cập trong bài thơ không còn gì xa lạ. Tuy nhiên, điều mới của nó chính là cách diễn đạt bằng thơ ca qua những biến tấu của trái tim đầy cảm xúc vui buồn với cuộc sống, tình yêu và tuổi trẻ.
Chỉ với bốn câu thơ đầu tiên, Xuân Diệu đã thể hiện một ước muốn kì lạ đến ngông cuồng: tôi muốn tắt nắng / tôi muốn buộc gió. Đó là những ước muốn kì lạ bởi tắt nắng, buộc gió là công việc của tạo hóa. Đối với Chế Lan Viên “tất cả cuộc đời chỉ là vô nghĩa”, là khổ đau. Không thích mùa xuân, người thanh niên này muốn ngăn bước chân của nó bằng những gì sót lại của mùa thu trước. Những lá vàng rơi, muôn cánh hoa tàn… với cả “ý thu góp lại” tạo lên hàng rào tâm tưởng để “chắn nẻo xuân sang”.
Thế nhưng trong “Vội vàng” Xuân Diệu dường như có thái độ khác. Ông muốn tước đoạt quyền của tạo hóa. Đó là những ước muốn kỳ lạ bởi tắt nắng “cho màu đừng nhạt mất”, buộc gió “cho hương đừng bay đi”. Rốt cuộc, trong những ước muốn vô lí ấy vẫn có sự đáng yêu của một tâm hồn yêu cuộc sống lãng mạn. Ông cho rằng sống là một niềm hạnh phúc vô tận, kỳ diệu, sống để tận hưởng và tận hiến.
Thế giới này được Xuân Diệu cảm nhận như một thiên đường trên mặt đất, một bữa tiệc lớn của trần gian. Nhà thơ đã cảm nhận bằng cả sự tinh tế nhất của một tâm hồn yêu đầy ham muốn, khiến sự sống tỏa sáng như một thế giới đầy xuân tình. Cái thiên đường sắc hương đó hiện lên trong “Vội vàng” như một mảnh vườn tình ái, vạn vật đang nở hoa, như một bữa tiệc với một thực đơn quyến rũ, và cũng như một người tình đầy khêu gợi.
Có lẽ nói rằng: “Xuân Diệu say đắm với tình yêu và sôi nổi với mùa xuân, ông thả mình bơi trong ánh nắng, rung động với bướm chim, chát chứa trong tim mây trời xanh sắc nét”.
Với bài thơ “Vội vàng”, Xuân Diệu đã đánh dấu một xu hướng mới trong thơ ca Việt Nam. Nó mới mẻ nhưng cũng táo bạo và độc đáo trong giọng điệu và cách sử dụng từ ngữ, nhịp điệu. Đặc biệt là cách cảm nhận cuộc sống bằng tất cả các giác quan, với một trái tim chứa đựng tình yêu. “Vội vàng” đã thể hiện một cảm quan nghệ thuật đẹp, chứa đựng ý nghĩa nhân văn sâu sắc. Đó là tình yêu con người, tình yêu cuộc sống. Đó là tình yêu cảnh vật, tình yêu mùa xuân và tuổi trẻ… Đồng thời, mong muốn mãnh liệt để níu giữ thời gian, để tận hưởng vị ngọt ngào của cảnh sắc đất trời “tươi non mơn mởn”. Xuân Diệu muốn thể hiện sự sống động, mãnh liệt, ước muốn bất tử hóa cái đẹp, để cái đẹp tỏa sáng, vì cuộc đời tươi thắm, ngọt ngào nhưng cũng mong manh, ngắn ngủi.
Hy vọng với dàn ý phân tích trên, các em đã hiểu rõ hơn về khổ thơ đầu bài “Vội vàng” của nhà thơ Xuân Diệu. Đây là một bài thơ đầy ý nghĩa với tình yêu thiên nhiên, khát vọng sống mãnh liệt và cái nhìn mới mẻ về cuộc sống và tuổi trẻ.
