Khám phá Ngũ Ấm Xí Thạnh Khổ: Tự tìm hiểu về cái khổ thứ tám

Trong quá trình học về đề tài “Tứ Diệu Đế,” tôi đã được nghe huynh trưởng giảng về tám cảnh khổ trong cuộc sống, trong đó có cái khổ thứ tám gọi là “Ngũ Ấm Xí Thạnh Khổ”. Bạn nào cần được giải thích thêm về cái khổ này, hãy cùng tôi tìm hiểu.

Được giáo dục bởi Kinh Tứ Diệu Đế

Trong Kinh Chuyển Pháp Luân, Đức Phật đã truyền đạt về Bốn Chân Lý Vi Diệu (Tứ Diệu Đế) trong cuộc sống con người. Bốn chân lý này đã tồn tại từ khi loài người xuất hiện trên trái đất này, nhưng chưa có ai nhận ra và lên tiếng nói ra. Chỉ với trí tuệ siêu việt của Đức Phật mới thấy rõ bốn chân lý này.

Kinh Tứ Diệu Đế nói về:

Khổ Đế: Chân lý về sự khổ
Tập Đế: Các nguyên nhân gây ra khổ
Diệt Đế: Đề cập đến một trạng thái tâm không còn khổ nạn, đó là Niết Bàn
Đạo Đế: Các con đường dẫn đến sự chấm dứt khổ đau

Về Khổ Đế, Đức Phật đã dạy rằng trong cuộc sống, con người luôn phải trải qua tám cảnh khổ: Sinh khổ, Lão khổ, Bệnh khổ, Chết khổ, Cầu không được khổ, Ái biệt ly khổ, Oan gia mà phải gặp hoài khổ và Ngũ Ấm Xí Thạnh Khổ.

Ngũ Ấm là gì?

Con người được hình thành bởi Ngũ Ấm (còn gọi là Ngũ Uẩn) bao gồm: Sắc ấm, Thọ ấm, Tưởng ấm, Hành ấm và Thức ấm.

Sắc ấm: Đây là phần thân thể vật chất, được tạo nên bởi bốn nguyên tố trong thiên nhiên: Đất, Nước, Gió, Lửa. Tuy nhiên, chỉ có phần vật chất không thể duy trì sự sống con người. Con người còn có bốn phần vô hình khác thuộc về Tâm.
Thọ ấm: Đây là các loại cảm giác như vui, buồn, sướng, khổ, nóng, lạnh…
Tưởng ấm: Đây là những điều không có trước mắt, nhưng con người có thể nhìn thấy trong tâm trí.
Hành ấm: Đây là nơi mà tánh tình, ý chí và nghị lực của con người xuất phát. Nó chỉ đạo mọi hành động trong cuộc sống.
Thức ấm: Đây là hiểu biết. Có hai loại hiểu biết: hiểu biết từ giác quan và hiểu biết từ suy nghĩ.

Đức Phật đã dạy rất nhiều phương pháp để đệ tử tu tập, làm chủ Năm Ấm, từ đó giảm bớt sự khổ và dần dần đạt đến trạng thái không còn bị Năm Ấm gây khổ. Điều này đã được chứng minh qua những vị A La Hán và các đệ tử tu hành thành đạo mà chúng ta thường nghe đến trong các bài học Phật Pháp.

Ngược lại, những người sống theo tham, sân, si, không tin vào Phật, không hiểu Phật pháp, và không tu tập theo lời Phật dạy, thường xuyên gặp khổ bởi Ngũ Ấm Xí Thạnh Khổ.

“Xí thạnh” nghĩa là sung mãn vượt quá mức bình thường. Nếu mọi thứ quá thịnh vượng, sẽ không tốt, và được gọi là “xí thạnh”. Chẳng hạn, quả bóng bơm quá nhiều hơi sẽ nổ, hay một nồi nước sôi quá nhiều, nếu không tắt lửa kịp thì nước sẽ tràn ra… Tóm lại, mọi thứ quá thịnh đều không tốt.

Vậy “Ngũ Ấm xí thạnh” là gì? Đó là khi:

Về Sắc ấm: Những người luôn chăm chỉ làm đẹp, đi cải tạo ngoại hình, thời trang, quần áo, giày dép… suốt ngày, sẽ gặp khổ vì sắc ấm.
Về Thọ ấm: Những người luôn tìm kiếm cảm giác mạnh như xem phim tình cảm hoặc tìm kiếm niềm vui qua ẩm thực, thời trang… sẽ cảm nhận một loạt cảm xúc như mừng, lo, thương, ghét… và phải tìm kiếm những thứ thỏa mãn sự tiêu khiển, gây khổ cho tâm trí.
Về Tưởng ấm: Những người thường mường tượng các cảnh quan trong tâm trí để khởi đầu những cảm xúc yêu thương, ghen tỵ… Ví dụ, những bà vợ ghen tỵ ông chồng sẽ sống trong khổ đau và nỗi lo sợ suốt ngày.
Về Hành ấm: Những người thích âm mưu, tranh giành, luôn cố gắng vượt qua người khác… Sẽ sống trong khổ.
Về Thức ấm: Hiểu biết là một sức mạnh trong cuộc sống. Tuy nhiên, biết quá nhiều “tào lao” có thể gây áp lực và đau khổ cho tâm trí.

Ngũ Ấm xí thạnh khổ là cái khổ thứ tám, nhưng cũng gồm cả bảy cái khổ trên.

Trên đây là một số chia sẻ về “Ngũ Ấm xí thạnh khổ”. Nghiên cứu về Ngũ Ấm là một công việc phức tạp và không thể trình bày trong một hai trang giấy. Tôi hy vọng bài viết này đã giúp bạn có cái nhìn tổng quan về ý nghĩa của “Ngũ Ấm xí thạnh khổ” và áp dụng vào việc tu thân của mình trong Gia Đình Phật Tử.

Thân mến chào bạn!