Đến nay, một số thuật ngữ dùng để đo lường thời cổ đại vẫn được sử dụng tại Việt Nam như tấc, thước, phân,… Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu thước là gì và 1 thước bằng bao nhiêu mét để hiểu rõ hơn về đơn vị này.
Mục lục
Thước là gì?
Bên cạnh những đơn vị đo chuẩn như mm, cm, m, km, người Việt Nam vẫn sử dụng các đại lượng như thước, tấc, li, phân để đo chiều dài. Cách gọi này có nhiều nguồn gốc. Thước là cách gọi được bắt nguồn từ Trung Hoa.
Hệ thống đo lường của người Trung Hoa khá phức tạp và không có sự thống nhất với các tài liệu phương Tây. Vào thế kỷ 20, trong khi đa số các quốc gia đã chuyển sang sử dụng hệ đo lường quốc tế, Trung Quốc vẫn sử dụng hệ đo lường của riêng mình. Điều này cho thấy họ không muốn phụ thuộc vào người khác. Với văn hóa Việt Nam là một thuộc địa của Trung Quốc trong một thời gian dài, nên cũng ảnh hưởng ít nhiều đến Việt Nam.
Vào đầu thế kỷ 20, Hồng Kông đã chọn hệ đo lường quốc tế SI và của Anh để sử dụng. Tuy nhiên, vẫn có một số nơi tại Trung Quốc vẫn kiên quyết sử dụng hệ đo lường cổ, đồng thời điều chỉnh phù hợp với nhu cầu sử dụng của con người.
Vậy 1 thước bằng bao nhiêu mét?
Việt Nam từ xưa đã sử dụng đơn vị thước để đo chiều dài. Tuy nhiên, sau khi bị xâm lược và chia cắt thành 3 miền, đơn vị này tại mỗi nơi sẽ có chút khác biệt. Nhiều người thường hỏi 1 thước bằng bao nhiêu m2, nhưng thước chỉ đo chiều dài, không phải đo diện tích.
1 thước ở Trung Quốc tương ứng với bao nhiêu mét
Tại Trung Quốc, 1 thước còn được gọi là 1 xích, 1 tchi. Người Trung Quốc quy định 1 thước bằng 10 tấc và mỗi tấc dài khoảng 3,3cm. Điều này có nghĩa là 1 thước Trung Quốc sẽ có chiều dài 33cm hoặc 0,33m.
Tuy nhiên, cũng có thông tin cho rằng 1 thước Trung Quốc bằng 10 thốn, khi quy đổi ra đơn vị SI là 33,33cm hoặc 1/3m. Sự chênh lệch giữa 2 cách quy đổi này không lớn, nên có thể sử dụng cách quy đổi trên.
1 thước bằng bao nhiêu mét tại Việt Nam
Tại Việt Nam, chúng ta lại có cách quy đổi khác cho đơn vị này. Theo đó, từ xưa, 1 thước Việt Nam đã được quy đổi là 0,47m. Tuy nhiên, hiện nay, người ta thường hiểu 1 thước = 0,1m.
Sau thời kỳ Pháp thuộc, quy chuẩn đo lường của người Pháp được áp dụng, do đó miền Bắc có cách quy đổi riêng. 1 thước (miền Bắc) được làm tròn thành 0,4m. Quy chuẩn tại miền Bắc đã thống nhất tất cả các loại thước thành một loại thước, với kích thước 0,4m.
Tại miền Trung vẫn sử dụng quy chuẩn cũ để đo lường. Do đó, việc đo đất tại miền Trung (các đơn vị liên quan đến chiều dài và diện tích như sào) sẽ khác gấp 4,7/4 và (4,7/4)² lần các đơn vị tương ứng tại miền Bắc.
Cách quy đổi một số đơn vị đo lường cổ khác
Dựa trên sách hướng dẫn của Liên Hợp Quốc, tính đến cuối thế kỷ 20, Việt Nam có các đơn vị đo chiều dài cổ được quy đổi như sau:
| Đơn vị đo | Giá trị cổ | Chuyển đổi cổ | Giá trị hiện nay | Chuyển đổi hiện nay |
|---|---|---|---|---|
| trượng | 4 m | 2 ngũ = 10 thước | … | … |
| ngũ | 2 m | 5 thước | … | … |
| thước hay xích | 40 cm | 10 tấc | 1 m | 10 tấc |
| tấc hay túc | 4 cm | 10 phân | 10 cm | 10 phân |
| phân | 4 mm | 10 ly | 1 cm | 10 ly |
| ly hay li | 0,4 mm | 10 hào | 1 mm | … |
| hào | 0,04 mm | 10 ti | … | … |
| ti | 4 µm | 10 hốt | … | … |
| hốt | 0,4 µm | 10 vi | … | … |
| vi | 0,04 µm | … | … | … |
| mẫu | 3600 m² | 10 sào | … | 4970 m² |
| sào | 360 m² | 10 miếng | … | 497 m² |
| miếng | … | 36 m² | 1.5 xích | 3 ngũ × 3 ngũ |
| xích hay thước | 24 m² | 10 tấc | … | 33 m² |
| than | … | 4 m² | … | 1 ngũ × 1 ngũ |
| tấc hay thốn | 2,4 m² | 10 phân | … | 3,3135 m² |
| phân | … | 0,24 m² | 1.5 ô | … |
| ô hay ghế | … | 0,16 m² | 10 khấu | 1 thước × 1 thước |
| khấu | … | 0,016 m² | … | … |
| … | … | … | … | … |
Với các đơn vị trên chỉ mang tính chất tương đối. Vẫn có sự khác biệt đối với một số vùng miền.
Ngoài ra, còn một số đơn vị đo khác như:
- 1 chai vai = 14,63 mét
- 1 dặm = 444,44 mét hoặc 1 dặm = 1800 xích (thước Trung Quốc) = 576 mét
- Công lý (đã được chuẩn hóa theo SI) = 1km = 3125 xích (thước Trung Quốc)
- Thị lý (đơn vị đo cổ) ≈ 1562,55 xích
Hy vọng thông tin trên đã giúp bạn hiểu rõ hơn về 1 thước bằng bao nhiêu mét.
