Maya là thuật ngữ được các nhà hiền triết cổ đại Ấn Độ sử dụng để mô tả bản chất của sự biến đổi vũ trụ trong hình dạng hiện tại. Nó là một ảo ảnh phản chiếu qua giác quan của con người. Vì vậy, Maya có ý nghĩa tương tự như sức sáng tạo kỳ diệu của “Brahman”.
Mục lục
Năng lượng trong sự chuyển động của vật chất
Trong thế kỷ 20, các khái niệm vật lý học đã bắt đầu ủng hộ quan điểm này. Thuyết cơ học của vật chất E=MC² do nhà vật lý học Einstein đề ra đã tạo nên cuộc cách mạng trong tư duy của các nhà khoa học phương Tây. Thuyết tương đối và lượng tử cho thấy mối quan hệ giữa các đối tượng và lý thuyết. Chúng chỉ ra rằng con người chỉ nhìn thấy các khả năng, và sự vững chắc mà chúng ta tưởng là chất rắn chỉ là ảo ảnh do giác quan tạo ra. Nếu nhìn từ góc độ này, chất rắn thực tế là “Maya”, khái niệm mà các nhà triết gia luôn nhắc đến.
Chất rắn được tạo thành từ các hạt và sóng, chúng chỉ đơn giản cho thấy các loại kiến thức khác nhau có nguồn gốc từ đối tượng đó. Vì vậy, nền vật lý hiện đại chỉ nói về khả năng và xác suất, chứ không phải về sự chính xác.
Cuối cùng, các nhà khoa học đã nhận ra rằng giác quan không đem lại cho con người một bức tranh chân thực về thực tại. Điều này đã được nhà hiền triết của Ấn Độ cổ đại nói với chúng ta hơn 5000 năm trước.
Quan sát và hình thức vật chất
Theo các nhà hiền triết Ấn Độ, Maya là trạng thái tâm trí mà con người sống trong tình trạng lẫn lộn với vô số hình thức của thế giới. Nó khiến con người sống trong thực tế mơ hồ và không nhận thấy mối liên kết thống nhất giữa các hiện tượng.
Một ví dụ điển hình là sức mạnh của bộ phim yêu thích trên TV mà chúng ta xem, mặc dù màn hình không có sự tồn tại riêng cho nó. Nó chỉ là một vật chất tĩnh không thay đổi. Nhưng nếu thiếu sự hỗ trợ này, nó sẽ không có hình dạng và ý nghĩa.
Thế giới lượng tử tồn tại dưới hình thức của các hạt chất rắn. Chúng trở nên rõ ràng và cụ thể khi được quan sát. Nếu không có ai quan sát, thế giới lượng tử chỉ là khả năng. Hay nói cách khác, các hạt chất rắn chỉ tồn tại khi được tìm kiếm.
Một sự kỳ lạ khác là khi các nhà khoa học tìm kiếm vị trí của một phân tử, họ có thể tìm thấy nó ở một nơi cụ thể nhưng không thể đánh giá tốc độ chuyển động của phân tử đó. Cũng như các nhà khoa học không thể thay đổi vị trí và tốc độ của phân tử cùng một lúc, mặc dù cả hai yếu tố này phụ thuộc vào người quan sát.
Điều này đưa chúng ta trở lại sự thật đã được các nhà hiền triết tuyên bố trước đó rằng: Mỗi người trong chúng ta đang tạo ra một thế giới của riêng mình. Và nền khoa học hiện đại đã chứng minh những phát biểu của những nhà hiền triết là một thế giới của bóng tối chỉ tồn tại khi ý thức của người quan sát hoạt động.
Thông thường, các hạt lượng tử chuyển động một cách hỗn loạn và không trật tự. Nhưng khi ý thức tập trung chú ý vào chúng, các phân tử này bắt đầu mất đi tính cá nhân và hoạt động như một đơn vị thống nhất.
Sự gắn kết này giúp cả thế giới phát triển và mở rộng. Chúng ta có sự kết nối với mọi thứ trong vũ trụ, bao gồm cả ngôi sao và giun đất. Chúng ta có sự cộng hưởng với vũ trụ bao la!
Câu hỏi xuất hiện là: Làm thế nào mà đấng tối cao không thay đổi bản chất của Brahman, nhưng vẫn biến đổi được thế giới? Các Vedanta đã giải thích hiện tượng độc đáo này bằng cách mô tả “Maya” là nguyên nhân của mọi sự biến đổi liên tục.
Maya: Kẻ mê hoặc
Maya là kẻ mê hoặc đã sử dụng phép thuật của mình để khiến con người tin vào thực tại vật chất của vũ trụ. Nó khiến chúng ta tin vào sự tồn tại của các hình thức, mà quên đi việc duy trì các hình thức đó.
Cách duy nhất để vượt qua phép thuật của Maya là nhận ra rằng những hình dạng chúng ta thấy chỉ là một khía cạnh của thực tại. Chúng giống như tất cả các tia sáng chỉ từ một mặt trời duy nhất. Đây gọi là “Moksha” hay sự giải phóng. Đây cũng chính là mục tiêu và bản chất của ấn độ giáo.
Ngoài ra, sự giải phóng còn là kinh nghiệm của mỗi cá nhân, một trạng thái ý thức thuần khiết trong tâm trí. Upanishads nói với chúng ta rằng “Atman” (linh hồn cá nhân) tương ứng với Brahman hay linh hồn vũ trụ. Bản chất thật sự của ý thức chỉ được tiết lộ khi Maya bị loại bỏ khỏi tâm trí thông qua nhận thức đúng đắn.
Chính vì vậy, các hình thức luyện tập yoga khác nhau đã được ấn độ giáo đưa ra để giúp mọi người nhận thức được sự thật này. Yoga là sự nỗ lực của tâm trí con người để thoát khỏi Maya và trải nghiệm sự giải phóng của Brahman.
Vượt qua Maya
Nhà hiền triết nổi tiếng Ramana Maharishi, ủng hộ phương pháp “tự vấn” để thoát khỏi sự che phủ của Maya. Ông luôn yêu cầu đệ tử của mình đặt câu hỏi “Tôi là ai?” vì ông cho rằng, bằng cách phủ nhận tất cả những gì thuộc về bản chất con người, chúng ta sẽ nhận ra rằng không có gì khác ngoài ý thức tối cao của Brahman.
Đây là sự giải thoát cuối cùng, giúp con người tránh khỏi nỗi sợ ám ảnh tâm trí. Nếu điều này trở thành một phần của cuộc sống, chúng ta sẽ tránh được những cạm bẫy cơ bản của con người như sợ hãi trước cái chết, sự gắn kết với người và địa điểm.
Yêu cầu của chúng ta đối với bản chất của mỗi người sẽ giúp chúng ta nhận ra rằng: Đấng tối cao có trong mỗi chúng sanh. Điều này không phụ thuộc vào bất kỳ điều gì liên quan đến nhận thức.
Nhận thức này chỉ có được khi chúng ta yêu cầu bản thân tự duy trì sự minh mẫn của tâm trí. Đây là cách duy nhất chúng ta có thể giành lấy chiến thắng tuyệt đối và mạnh mẽ trước Maya!
