Em sẽ kể cho anh nghe câu chuyện về con thuyền và biển:
Từ bao giờ, con thuyền đã nghe lời gọi của biển khơi
Cửa hải âu, sóng biếc đưa thuyền đi khắp nơi
Lòng thuyền tràn đầy khát vọng và tình yêu biển rộng lớn
Thuyền đi mãi mà chẳng biết mỏi, biển cứ xa… cứ xa
Những đêm trăng hiền từ biển như một cô gái nhỏ
Thầm thì gửi tâm tư cho mạn thuyền dưới sóng vỗ
Cũng có lúc biển vô cớ như cuồng phong xô thuyền
Vì tình yêu muôn thuở có bao giờ ngừng trôi?
Chỉ có thuyền mới hiểu biển hùng vĩ đến đâu
Chỉ có biển mới biết thuyền đi đâu, về đâu
Những ngày không gặp nhau, biển trống vắng đau thương nhớ
Những ngày không gặp nhau, lòng thuyền đau đớn – vỡ nát
Nếu phải xa anh, em chỉ còn bão tố
Nếu từ biệt con thuyền, biển chỉ còn sóng gió
(Xuân Quỳnh – 4/1963)
Xem thêm: [Bài thơ Biển – Xuân Diệu]
Nhà nghiên cứu văn học Lưu Khánh Thơ từng nhận xét: Sóng và Thuyền và Biển là hai bài thơ tình đẹp nhất của Xuân Quỳnh và của thơ hiện đại Việt Nam nói chung. Chúng có mặt trong hầu hết các tác phẩm của những đôi tình nhân yêu nhau.
Và trong bài viết: “Hình tượng ám ảnh trong thơ Xuân Quỳnh” – Tạp chí ĐH Sài Gòn, Bình luận văn học, niên giám 2012, tác giả Đinh Thị Phương Hà đã viết:
Với một tâm hồn nhạy cảm, một khát vọng mãnh liệt với tình yêu hạnh phúc, một con tim đam mê sống và yêu, hình ảnh sóng vỡ bờ, thuyền và biển trong thơ Xuân Quỳnh tràn đầy sức sống và tình yêu. Xuân Quỳnh đã phát hiện ra sự biểu hiện tất cả cung bậc của tình yêu: sự cuốn hút và bí ẩn, sự thấu hiểu và cảm thông, sự ràng buộc và tự nguyện, gặp gỡ và chia xa, khát vọng to lớn và sự bất tận, những hạnh phúc và đau khổ đến tận cùng.
Thuyền và biển trở thành một cặp không thể thiếu trong cuộc hành trình trên đại dương bao la. Chỉ có con thuyền mới biết bến bờ biển cách nhau bao xa và chỉ có biển mới theo kịp những chuyến du ngoạn của thuyền trên sóng biển. Chúng trở thành đối tượng hướng về nhau như một quy luật tất yếu của cuộc sống. Xuân Quỳnh đã khai thác những trạng thái, cảm xúc của con người trong hình ảnh này. Điều đặc biệt và độc đáo trong thơ của Xuân Quỳnh là xây dựng những hình ảnh ẩn dụ mang ý nghĩa biểu tượng. Chị vừa mơ hồ vừa cụ thể trong việc so sánh và kết hợp giữa biểu tượng và chủ thể.
Thuyền và biển không chỉ là đối tượng chủ thể trữ tình mà hình ảnh đó còn biểu trưng cho cảm xúc của những đôi tình nhân. Đó là tâm trạng nhớ nhung và buồn đau của sự xa cách, là ước nguyện luôn bên nhau. Tình yêu trong thơ Xuân Quỳnh vẫn mãi là biển xanh mênh mông, nồng nàn, thật say đắm. Song đằng sau đó vẫn tiềm ẩn những bão tố, những rạn vỡ. Chị luôn khao khát tình yêu của mình là vô tận, đến tận cùng biển cả. Chị muốn vượt qua những giới hạn nhỏ bé của người phụ nữ, muốn trút bầu yêu thương mình với mặt biển bao la, nơi tình yêu hạnh phúc của người phụ nữ với tâm hồn nhạy cảm, thao thức với cuộc sống được thể hiện.
Với những giai điệu trữ tình sâu lắng và cảm xúc da diết yêu thương, nhạc sĩ Phan Huỳnh Điểu đã đem đến cho “Thuyền và biển” một thông điệp tình yêu gửi đến muôn đời.
