Chánh niệm là một nguồn năng lượng mạnh mẽ, mang ta trở về với hiện tại và giúp ta sống sâu sắc với từng khoảnh khắc trong cuộc sống hàng ngày. Không cần phải đi đâu xa, chúng ta có thể thực tập chánh niệm ngay tại chỗ, trong phòng riêng của mình hoặc trên con đường từ nơi này đến nơi khác. Ta vẫn có thể tiếp tục các hoạt động hàng ngày như đi lại, đứng, nằm, ngồi, làm việc, ăn uống, giao tiếp… nhưng với ý thức rằng chúng ta đang thực hiện những công việc đó.
Hãy tưởng tượng chúng ta đang cùng một nhóm người ngắm mặt trời mọc. Những người khác đang thưởng thức cảnh đẹp trước mắt, trong khi chúng ta lại “bận rộn” với những suy nghĩ trong đầu. Chúng ta bận rộn và lo lắng với kế hoạch của mình, nghĩ về quá khứ hoặc tương lai mà không thực sự trân trọng những cơ hội đáng quý trước mặt. Thay vì tận hưởng cảnh đẹp của bình minh, chúng ta để những khoảnh khắc quý giá đó trôi qua nhanh chóng.
Tuy nhiên, chúng ta có thể sử dụng một phương pháp khác. Mỗi khi tâm trí lạc hướng, hãy kéo tâm về và tập trung vào hơi thở, cảm nhận từng hơi thở vào – ra. Thực hành chánh niệm qua hơi thở giúp ta quay trở lại hiện tại. Khi cả thân và tâm hòa quyện, ta sẽ có mặt trọn vẹn để ngắm nhìn, cảm nhận và tận hưởng cảnh đẹp trước mặt một cách chân thành. Bằng cách tập trung vào hơi thở, ta sẽ tái hiện được sự rạng ngời của một buổi bình minh.
Chúng ta thường quá bận rộn đến nỗi quên mất chính mình đang làm gì, hay đôi khi, chúng ta còn quên mình là ai. Đôi khi, chúng ta thậm chí còn quên mất rằng mình đang thở. Chúng ta quên nhìn nhận và trân trọng những người thân yêu và sự hiện diện của họ, cho đến khi họ đi xa hoặc ra đi mãi mãi. Đôi khi, khi rảnh rỗi, chúng ta không biết cách tiếp cận với những gì đang xảy ra trong chính mình. Vì thế, chúng ta thường lặng người lên mở một trang web hoặc dùng điện thoại để tránh mặt bản thân.
Ý thức về hơi thở là một phần không thể thiếu của chánh niệm. Theo lời dạy của các vị sư, chánh niệm là nguồn suối phát sinh hạnh phúc. Hạt giống của chánh niệm đã có trong chúng ta từ lâu, nhưng chúng thường bị bỏ quên. Nếu biết cách tập trung vào hơi thở và bước chân của mình, chúng ta có thể tiếp xúc với những hạt giống tốt đẹp ấy và để chúng trổ hoa. Thay vì tập trung vào những tưởng tượng trừu tượng về Đức Phật, Chúa hay Allah, chúng ta có thể tiếp xúc với Đức Phật, Chúa hay Allah thông qua từng hơi thở và từng bước đi của chúng ta.
Điều này có vẻ đơn giản và ai cũng có thể làm được, nhưng nó yêu cầu chúng ta tập luyện. Quan trọng nhất, chúng ta cần dừng lại. Dừng lại như thế nào? Dừng lại bằng cách tập trung vào hơi thở và bước chân. Hơi thở ý thức và bước chân chánh niệm là cơ sở của chúng ta. Nếu chúng ta nắm vững hai cơ sở này, chúng ta có thể sống chánh niệm trong mọi hoạt động hàng ngày như ăn uống, nấu nướng, làm việc, lái xe… và chúng ta sẽ luôn có mặt tại hiện tại, ở đây và bây giờ.
Thực hành chánh niệm (smrti) góp phần đưa ta đến sự tĩnh lặng (samadhi) và sự hiểu biết (prajna). Sự hiểu biết mà ta đạt được từ việc thực hành chánh niệm có khả năng giải thoát ta khỏi sợ hãi, lo âu và tuyệt vọng, mang đến cho ta hạnh phúc đích thực. Chúng ta có thể sử dụng những đối tượng đơn giản như bông hoa để thực hành chánh niệm. Khi cầm một bông hoa trong tay, chúng ta ý thức về sự hiện diện của nó. Bằng cách hít thở vào – ra, chúng ta duy trì ý thức. Thay vì để cho suy nghĩ chi phối hoặc lôi kéo, chúng ta quay trở lại với bông hoa và tận hưởng vẻ đẹp của nó. Từ việc quay về, niềm vui sẽ phát sinh trong ta.
Để tận hưởng trọn vẹn những món quà mà cuộc sống mang lại, chúng ta cần thực hành chánh niệm trong mọi lúc, mọi nơi, dù là đang đánh răng, chuẩn bị bữa sáng hay lái xe đi làm. Mỗi bước đi, mỗi hơi thở đều có thể mang lại cho chúng ta niềm vui và hạnh phúc. Cuộc sống có nhiều khó khăn và đau khổ. Nếu không đủ hạnh phúc, chúng ta sẽ không thể chăm sóc được nỗi đau và tuyệt vọng của mình. Hãy thực hành với tinh thần thư thái, tâm hồn mở rộng và lòng biết lắng nghe và chấp nhận. Thực hành để làm cho hiểu biết của chúng ta lớn mạnh, chứ không phải để tự phô trương. Với chánh niệm, chúng ta có thể nuôi lớn niềm vui trong lòng, đối mặt tốt hơn với những thách thức và khó khăn của cuộc sống và biết cách xây dựng sự tự do, an lạc và yêu thương trong chính mình.
