Con sam là loài sinh vật sống ở biển, tìm thấy nhiều ở các vùng biển Quảng Ninh, Hải Phòng như vùng biển Cát Bà, Hạ Long hay Quảng Yên. Tuy nhiên, sam ăn được và phải được chế biến đúng cách, vì so biển chứa rất nhiều độc tố có thể gây hại cho sức khỏe. Để nhận diện sam, người ta nhìn vào hình dáng bên ngoài của chúng. Sam trông giống một chiếc mũ sắt, với phần mai cứng và dày, mình tròn dẹt. Chúng có 4 mắt và 8 đôi chân ẩn giấu dưới bụng. Đuôi sam có gờ với đầu nhọn hình tam giác rõ nét.
Sam biển thường sống theo cặp, con đực bám trên lưng con cái. Vì vậy, sam biển thể hiện tình nghĩa vợ chồng son sắt. Mỗi khi đi biển, ngư dân thường đánh bắt sam theo đôi. Nếu chỉ có một con, họ sẽ thả nó về biển. Sam cái có trọng lượng từ 1.5 – 3.5kg, còn sam đực nhẹ hơn, chỉ khoảng 1 – 2kg. So biển có kích thước nhỏ, khoảng 20-25cm, cân nặng dưới 1kg.
Theo ngư dân có kinh nghiệm, mùa sam kéo dài từ tháng 4 đến tháng 9 hàng năm. Lúc này, sam có nhiều trứng và thịt béo, chắc. Sam biển ở Quảng Ninh có quanh năm, nhưng ngon nhất là từ tháng 10 đến tháng 2 âm lịch.
Sam biển được xem là một loại đặc sản đắt đỏ và có giá trị cao. Tuy nhiên, chế biến sam rất kỳ công, cần những đầu bếp giàu kinh nghiệm mới thực hiện được. Sam rất khó chế biến và không cẩn thận có thể gây ngộ độc, nên chỉ những người có kinh nghiệm mới dám chế biến sam.
Với sam biển, có thể chế biến thành nhiều món ngon như miến sam, chân sam xào chua ngọt, nộm thịt sam, sụn sam nướng và hương vị độc đáo từ trứng sam nướng hay chả trứng sam. Tuy nhiên, không nên ăn quá nhiều trứng và thịt sam cùng lúc để đảm bảo sức khỏe.
Đặc sản sam biển không chỉ là một món ăn ngon mà còn là một điểm đến hấp dẫn cho những ai yêu thích ẩm thực biển. Nhiều thực khách đã sẵn sàng di chuyển hàng trăm cây số để thưởng thức các món đặc sản từ sam. Hãy thử một lần khám phá hương vị độc đáo của sam biển và trải nghiệm hành trình về với biển Quảng Ninh!