Việt Nam có một họ người đông nhất, chiếm hơn 31% dân số, đó là họ Nguyễn. Tuy nhiên, khi nói về độ lâu đời, họ Ma mới là cái tên đáng phải kính trọng.
Họ Ma đã tồn tại qua đến 79 đời. Tổ tiên của họ là ông Ma Khê, con trai của vị vua Hùng Nghị thứ 3, năm 354 trước Công nguyên. Ông đã đóng góp rất nhiều cho quá trình xây dựng và bảo vệ đất nước dưới thời Hùng Duệ Vương. Trong các tư liệu ghi chép, ông Ma Khê được biết đến là một người có văn võ song toàn và được vua Hùng tín nhiệm.
Trong thời gian sống, Ma Khê đã được vua Hùng Duệ phong làm đại tướng quân, trấn giữ phía Tây thành Phong Châu. Sau đó, ông lại được vua Hùng Duệ thứ 2 phong làm Phụ Quốc Ma Vương Đại Thần Đại Tướng Quân và giúp vua quản lý triều chính và quốc gia. Ông Ma Khê có một con trai và một con gái. Con trai ông là Ma Xuân, con gái là nàng Huệ Nương.
Ngày nay, người Tày thuộc họ Ma chủ yếu sinh sống ở vùng núi Đọi, ven sông Thao, thuộc Cẩm Khê, Phú Thọ. Tổ trưởng gần nhất của họ là ông Ma Ngọc Bảo (1937 – 2018). Sau thời của ông Ma Khê, họ Ma dần trở về cuộc sống nông thôn, chỉ làm nông. Đến đời thứ 43, ông Ma Xuân Trường (930 – 966) mới giúp dòng họ trở lại trong lịch sử của đất nước. Từ đó, họ Ma được mệnh danh là Ma Tộc Thần Tướng. Ma Xuân Trường đã trở thành một nhân vật được nhân dân thờ phụng. Đền thờ ông hiện nằm tại làng Trù Mật, Phú Thọ. Yên Bái cũng có di tích đền thờ ông.
Khi còn phục vụ vua Hùng, họ Ma đã xây dựng Ma Thành. Hiện nay, di tích về thành này vẫn còn tồn tại tại Phú Thọ, kéo dài khoảng gần 1km. Vì vậy, người dân không gọi rõ họ đặc biệt này, mà thay vào đó gọi thành “mè”. Đó cũng là lý do tại sao có sông Mè, chợ Mè, làng Mè.
Chia sẻ về câu chuyện này, ông Ma Ngọc Bảo tự hào: “Sau nhiều nghiên cứu và qua các cuộc hội thảo được thẩm định bởi các nhà sử học nổi tiếng, vào năm 2015, nếu không có họ nào tìm thấy ngọc phả, họ Ma là họ duy nhất được công nhận tồn tại từ thời vua Hùng. Điều này là một vinh dự lớn đối với họ Ma tại Việt Nam”.
Mặc dù là dòng họ vẻ vang, lâu đời nhất trong nước, nhưng hiện tại, số lượng người thừa kế họ đã giảm đi rất nhiều. Nguyên nhân là do nhiều người cho rằng từ “Ma” mang ý nghĩa không tốt đẹp. Chính vì vậy, nhiều con cháu của họ Ma đã quyết định đổi họ thành họ Mai.
