Trong nền văn hóa truyền thống của Việt Nam, lễ cúng mâm có vai trò đặc biệt quan trọng, đặc biệt trong lễ cúng đất đai. Nhưng cúng đất đai mấy chén cơm và chuẩn bị mâm lễ cúng đất đai như thế nào? Hãy cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây.
Mục lục
Chuẩn Bị Mâm Cơm Cúng Đất Đai
Việt Nam là một trong những quốc gia chịu sự ảnh hưởng sâu rộng từ nền văn minh Trung Hoa cổ. Theo quan niệm dân gian, trên thế giới tồn tại ba giới: Thiên giới, Địa giới và Hạ giới. Mỗi giới lại có những vị thần quản lý và sinh sống cụ thể. Trong đó, Hạ giới là nơi con người sinh sống và là trung gian của Thiên giới và Địa giới. Vì vậy, mỗi vùng đất trong Hạ giới mà con người sinh sống, làm ăn đều có sự quản lý của thần linh được gọi là Thổ công.
Khi làm bất kỳ công việc nào liên quan đến đất đai, chẳng hạn như đào móng xây nhà, xây dựng công trình, di dời nhà cửa hoặc quản lý tài sản, đều cần xin phép những vị thần linh dưới hình thức lễ cúng đất đai.
Trong nghi lễ cúng đất đai, việc chuẩn bị mâm cơm là một phần rất quan trọng. Cơm không chỉ là một món ăn thiết yếu, mà còn là sự kết tinh của trời đất và công lao của con người. Dâng cơm lên những vị thần linh và Thổ công là cách thể hiện lòng tôn kính và biết ơn của người ta.
Cúng Mấy Chén Cơm Cho Mâm Cúng Đất Đai?
Theo truyền thuyết Trung Quốc, Thần tài và Thổ địa có những quy định rõ ràng về số lượng, chất lượng và tên gọi của các vị thần. Có 5 vị Thần tài – Thổ địa tương ứng với 4 hướng và một vị trung tâm:
- Vương Hợi (Trung bân Tài thần)
- Tỷ Can (Đông lộ Tài thần)
- Phạm Lãi (Nam lộ Tài thần)
- Quan Công (Tây lộ Tài thần)
- Triệu Minh (Bắc lộ Tài thần)
Vì vậy, trong lễ cúng đất đai, người ta chuẩn bị sẵn 5 bát cơm (mấy chén cơm) cho 5 vị Thần tài – Thổ địa tương ứng với vùng đất mà người ta sinh sống.
Những Lễ Vật Cơ Bản Trong Mâm Cúng Đất Đai
Dù là mâm lễ đơn giản hay mâm lễ đầy đủ, một mâm lễ cúng đất đai cần có đủ các lễ vật sau:
- Hương: Thường được gọi là nhang cúng, là lễ vật bắt buộc, cần thắp 3 nến nhang.
- Đèn hoặc nến: 2 cây.
- Trầu cau: 1 bộ trầu cau tươi gồm 1 quả cau và 1 lá trầu không được rửa.
- Nước: 1 chén (hoặc 1 bát nhỏ) – nước sạch mới lấy từ vòi nước.
- Muối: 1 bát (hoặc 1 đĩa) – muối tinh.
- Gạo: 1 bát (hoặc 1 đĩa) – gạo tẻ sạch, chưa đem đãi với nước.
- Rượu: 5 hoặc 6 chén rượu theo trật tự cơ bản, được sắp xếp thành hình ngũ giác (nếu là 5 chén) hoặc chia đôi thành 2 bên (nếu là 6 chén).
- Trà: 1 bao trà khô.
- Hoa tươi: Thường chọn hoa cúc đại vàng, cắm 5, 7 hoặc 9 bông. Bình hoa được đặt ở hướng Đông.
- Trái cây: Xếp 5 loại trái quả không đồng màu và tính chất để hình thành mâm ngũ quả chuẩn theo phong tục. Về màu sắc, nên chọn loại quả có màu đậm, tươi sáng. Về tính chất, 5 loại trái quả trong mâm ngũ quả đại diện cho 5 hành: Hành Kim (màu vàng), hành Mộc (màu xanh), hành Thủy (màu trắng), hành Hỏa (màu đỏ) và hành Thổ (màu xám, đen).
- Gà luộc hoặc heo quay: Tùy vào quy mô lễ cúng, người ta có thể sắp lễ vật là 1 con heo quay hoặc 1 con gà luộc.
- Xôi nếp: Sắp 1 đĩa xôi trắng. Nếu lễ vật là gà luộc, có thể sắp lễ xôi trắng, sau đó xếp gà lên trên.
- Cơm trắng (cơm tẻ): Sắp 5 bát cơm trắng đại diện cho 5 vị Thần tài – Thổ địa cai quản.
- Mâm lễ tam sinh: Đại diện cho nhóm lễ vật và rất quan trọng trong các nghi thức cúng. Lễ tam sinh bao gồm thịt lợn ba chỉ luộc, 1 quả trứng luộc và 1 con tôm hoặc tôm luộc.
Những Điều Cần Lưu Ý Trong Sắp Và Đặt Mâm Cúng Đất Đai
Khi sắp mâm cúng, cần chú ý sắp đầy đủ và tươm tất lễ vật trên mâm cúng trước khi thắp nhang. Theo quan niệm dân gian, khi nhang đã đốt và cắm lên bát nhang hoặc trực tiếp trên lễ vật, không nên bổ sung lễ nữa. Đối với hoa và trái quả (những lễ vật cần làm sạch), không nên rửa bằng nước mà chỉ cần dùng khăn sạch để lau lễ vật. Bình hoa đặt ở hướng Đông, còn lễ ngũ quả đặt ở hướng Tây.
Người được chọn để thực hiện nghi thức thờ cúng (cúng bái) phải hợp mệnh với gia chủ, ăn mặc lịch sự và trang nhã, và sạch sẽ.
Các Bước Cúng Đất Đai Đơn Giản
Cúng đất đai không quá phức tạp về hình thức, nhưng vẫn cần diễn ra theo trật tự và tiến trình hợp lý.
Bước 1: Chọn ngày cúng đất đai. Ngày cúng nên được xem xét cẩn thận để mang đến sự suôn sẻ trong đời sống và công việc. Người ta có thể xem sách tâm linh hoặc tìm các nhà thầy Địa uy tín để chọn ngày tốt.
Bước 2: Chọn vị trí cúng đất đai. Vị trí cúng đất thường được đặt tại khu vực kiến thiết, theo hướng hợp với tử vi và phong thủy.
Bước 3: Chuẩn bị lễ vật cúng đất đai và sắp xếp bàn cúng, mâm cúng đất.
Bước 4: Chuẩn bị bài văn khấn cúng đất đai. Đây là bước dành cho những người cúng lần đầu. Những người đã cúng quen có thể bỏ qua bước này.
Bước 5: Cúng và bái. Người được chọn làm nghi lễ cúng, bái sẽ vào trước bàn cúng, chắp tay và đọc văn khấn. Sau khi hoàn tất, sẽ được vái và rời khỏi khu vực cúng.
Bước 6: Cúng lại 1 lần nữa và xin lễ. Khi hương gần hết, người triển khai cúng bái sẽ vào để hạ lễ xuống và kết thúc nghi lễ.
Bước 7: Tạ lễ, thụ hưởng lễ vật và hóa vàng mã. Lễ vật sẽ được thụ hưởng bởi tất cả người tham dự, và những phần tiền vàng mã có thể hóa thành tro vàng nếu tiện suối. Lưu ý không để tro vàng mã vào những nơi bẩn thấp như thùng rác. Hoa tươi cũng không nên bỏ đi, nên cắm vào các cành cây cho đến khi héo mới bỏ đi.
Trên đây là hướng dẫn chi tiết về lễ vật cúng đất đai và cách chuẩn bị mâm lễ cúng đất đai. Hy vọng những thông tin này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về tục cúng đất đai và thực hiện một cách chính xác.
