Chùa Giải Oan và suối Giải Oan là những di tích thần thoại mang tên của vua Trần Nhân Tông khi ngài tu hành tại Yên Tử vào năm 1308. Lúc đó, triều đình đã cử cung tần mỹ nữ theo để cầu xin vua trở về, nhưng vua đã quyết định ở lại và khuyên họ trở về.
Để thể hiện lòng trung thành với vua, các cung tần mỹ nữ đã hy sinh bản thân mình bằng cách nhảy xuống dòng Hồ Khê tại chân núi Yên Tử. Vì lòng thương xót, vua Trần Nhân Tông đã lập Đàn tràng để giải oan cho linh hồn của các cung tần mỹ nữ. Khu vực này sau này được xây dựng thành chùa Giải Oan, và dòng Hồ Khê được gọi là suối Giải Oan theo từ nghĩa đó.
Chùa Giải Oan đã được tu tạo nhiều lần nhờ công đức của phật tử và nhân dân. Ngôi chùa được xây dựng lại và khánh thành vào cuối năm 1997. Ngoài phần thờ Phật chính, trong chùa còn có đền thờ Chính Cung Điện Mẫu, đền thờ Đức Mẫu Nguyên Thánh Thiên Cảm Hoàng Thái Hậu (mẹ của vua Trần Nhân Tông) và đền thờ Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn (người đã giúp vua Trần Nhân Tông nên hoàng đế).
Cảnh sắc xung quanh chùa Giải Oan đã được ca ngợi trong bài thơ “Thi Vân Yên Tử ngày xuân về”: “Tựa lưng vách núi chùa Giải Oan / Xuân về rực rỡ cánh mai vàng / Mẫu đơn đỏ rực đường lên núi / Khoe sắc sau chùa mấy khóm Lan”.
Từ chùa Giải Oan, có hai con đường lên chùa Hoa Yên. Bạn có thể đi bằng cáp treo hoặc đi bộ trên con đường dài gần 2000m, với độ dốc tăng dần qua đường Tùng, nơi có những cây bạch tùng, xích tùng… Những rễ cây bám chặt vào những bậc đá là dấu vết của thời gian.
Chùa Giải Oan còn có nhiều ngôi đền khác, bao gồm đền thờ Chính Cung Điện Mẫu, đền thờ Đức Mẫu Nguyên Thánh Thiên Cảm Hoàng Thái Hậu và đền thờ Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn.
Dòng Hồ Khê từ đó được gọi là suối Giải Oan…
Từ chùa Giải Oan, bạn có thể tiếp tục hành trình đến danh sơn Yên Tử với Thiền phái Trúc Lâm, và đến chùa Hoa Yên trên một con đường dài hơn 2000m.
Nếu có dịp, hãy ghé thăm chùa Giải Oan để khám phá những câu chuyện trung nghĩa của người xưa và thưởng thức cảnh quan tuyệt đẹp của Yên Tử.