Biện pháp tu từ là một trong những yếu tố quan trọng trong việc phân tích hiệu quả biểu đạt của một đoạn văn hay một đoạn thơ. Nó giúp ta rèn luyện tốt kỹ năng nghị luận văn học. Hãy cùng tìm hiểu cách làm bài phân tích biện pháp tu từ một cách hiệu quả.
Khám phá sự sáng tạo của tác giả
A. Cách làm chung
1. Mở đoạn
Trước hết, chúng ta cần giới thiệu tác giả, tác phẩm, câu thơ hoặc đoạn văn cần phân tích biện pháp tu từ. Đồng thời, gọi tên các biện pháp tu từ được sử dụng trong đoạn văn. Tiếp theo là chia sẻ cảm nhận chung về nội dung.
Ví dụ: Hãy cùng nhau khám phá các biện pháp tu từ trong hai câu đầu của bài Cảnh khuya.
2. Thân đoạn
a. Bước 1: Chỉ ra biểu hiện cụ thể của biện pháp tu từ
Tìm hiểu và chỉ rõ cách tác giả sử dụng biện pháp tu từ trong đoạn văn. Ví dụ:
- Đối với so sánh, ta cần nhận biết cái được so sánh và cái được so sánh với nhau là gì.
- Đối với ẩn dụ, cần xác định hình ảnh ẩn dụ là gì.
- Đối với nhân hóa, cần biết sự vật nào được nhân hóa.
- Đối với điệp từ, cần xác định từ điệp và số lần được sử dụng.
Ví dụ: Trong đoạn văn trên:
- Sử dụng biện pháp so sánh: Tiếng suối – tiếng hát
- Sử dụng điệp từ “lồng”
b. Bước 2: Nêu rõ tác dụng của các biện pháp nghệ thuật
Dựa vào đặc điểm của từng biện pháp tu từ, chúng ta nhận biết tác dụng của chúng. Ví dụ:
- Đối với so sánh, cần chỉ ra giá trị gợi hình và giá trị gợi cảm.
- Đối với nhân hóa, nhấn mạnh tính chất sống động và tình cảm sâu sắc.
- Đối với điệp từ, nhấn mạnh tính chất nổi bật và đặc điểm sự vật.
Ví dụ: Đối với đề trên, các biện pháp tu từ có các tác dụng như sau:
- Biện pháp so sánh: Tiếng suối như tiếng hát. So sánh này giúp ta hình dung âm thanh của tiếng suối như thế nào, cùng với tình cảm và thái độ của người viết.
- Điệp từ: Từ “lồng” được nhắc lại 3 lần trong một câu thơ. Điệp từ này tạo ra hình ảnh đa tầng lớp và đậm nét, tạo nên bức tranh trăng đêm lung linh.
c. Bước 3: Đánh giá tác giả
Cuối cùng, ta tổng kết tài năng và tấm lòng của tác giả thông qua việc sử dụng các biện pháp tu từ. Ví dụ:
- Tài năng: Các biện pháp tu từ tạo nên bức tranh đẹp, nên thơ và ấn tượng.
- Tấm lòng: Chúng cho thấy tác giả có tình yêu và sự nhạy cảm với cái đẹp và thiên nhiên.
Kết luận
Kỹ năng phân tích hiệu quả biểu đạt của biện pháp tu từ đóng vai trò quan trọng trong việc rèn luyện khả năng nghị luận văn học. Từ việc khám phá sáng tạo của tác giả, nhận diện các biện pháp tu từ và hiểu rõ tác dụng của chúng, ta có thể thấy được tài năng và tấm lòng của người viết. Hãy áp dụng kỹ năng này để trở thành một người viết tài giỏi hơn.
Ảnh minh họa:
Source: Unsplash
