Ở đầu bản tôi, có một cây trám đen. Với thân cao vút, thẳng như một cột nước từ trời xuống, cây trám đen làm say lòng người bởi vẻ đẹp tự nhiên của nó. Những cành cây mập mạp nằm ngang như những gọng ô, tạo nên một tán xanh mát phủ lên không gian. Trên những gọng ô đó, lá trám đen xòe tròn như một cái ô xanh ngút ngàn, tạo nên một hình ảnh độc đáo và cuốn hút.
Cây trám đen được chia làm hai loại: quả trám đen tẻ và trám đen nếp. Quả trám đen tẻ nhỏ chỉ bằng nửa quả nhót to, nhưng lại có hai đầu nhọn hơn. Cùi trám đen tẻ mỏng, cứng, và hơi khô, không ngon bằng trám đen nếp. Trám đen nếp có màu tím như trám đen tẻ, nhưng quả mập, mỡ màng, cùi dày, và khi bấm ngón tay lên không chạm đến hạt.
Cùi trám đen có chất béo, bùi và thơm. Đây là nguồn nguyên liệu tuyệt vời cho món xào tóp mỡ. Bên cạnh đó, trám đen còn được làm thành ô mai hoặc phơi khô để dùng dần. Người miền núi thường ưa chuộng món trám đen trộn với xôi hay cốm, mang đến hương vị độc đáo và thú vị.
Dưới ánh chiều tà, tôi thường ra đầu bản và ngắm nhìn vòm cây trám đen. Nhìn lên những cái ô xanh treo lơ lửng trong trời, tôi nhớ lại vẻ đẹp của quê hương mà tôi đã rời xa gần chục năm qua. Cây trám đen trên đầu bản luôn để lại trong tôi những kỷ niệm đẹp và sức mạnh của tự nhiên.
Bài viết được tham khảo từ tác giả Hồ Thủy Giang.
