Trong tập thơ “Nhật kí trong tù”, bài thơ “Ngắm trăng” là một tác phẩm nổi bật, thể hiện tình yêu thiên nhiên và tinh thần tự do của Hồ Chí Minh trong hoàn cảnh tù ngục đau khổ.
Trước tiên, Bác đã miêu tả một hoàn cảnh đặc biệt trong câu thơ “Ngục trung vô tửu diệc vô hoa”. Trong tù ngục, không có rượu, không có hoa, nhưng Bác vẫn thấy tâm hồn mình bối rối trước vẻ đẹp tuyệt vời của thiên nhiên. Điều này thể hiện sự yêu thiên nhiên và tinh thần tự do của Người.
Ngắm trăng của Bác trong tù ngục có một tư thế lạc quan, tự tại. Bác vẫn ngắm trăng, hòa mình vào thiên nhiên dù tay chân đang bị xiềng xích. Bức tranh đẹp này thể hiện ý chí và ý thức kiên cường của một người chiến sĩ cách mạng.
Bài thơ còn thể hiện nghệ thuật tinh tế của Bác thông qua cấu trúc đối và sự chọn từ thông minh.
