Trong hệ thống thần linh Tam – Tứ phủ, Thập vị Quan Hoàng hay còn gọi là Tứ Phủ Thánh Hoàng, Tứ phủ Ông Hoàng là những vị Thánh nam dưới hàng Ngũ vị Tôn Ông và Tứ phủ Chầu Bà, trên hàng Tứ phủ Thánh cô và Tứ phủ Thánh cậu.
Mục lục
Ai Là Thành Viên Của Thập Vị Quan Hoàng?
Thập vị Quan Hoàng bao gồm Ông Hoàng Cả, Ông Hoàng Đôi, Quan Hoàng Ba (Bơ), Quan Hoàng Bảy, Quan Hoàng Chín, Quan Hoàng Mười và các Quan Hoàng Tư, Hoàng Năm, Hoàng Sáu, Hoàng Tám. Các vị này là con vua Bát Hải Động Đình, đã có công lao đáng kính trong lịch sử.
Ông Hoàng Cả – Thủ Quỹ Của Thiên Đình
Ông Hoàng Cả, còn được gọi là Ông Hoàng Quận, có nhiệm vụ quản lý sổ sách thiên đình. Ông thường lang thang khắp nơi, khi trên trời thì sử dụng con Xích Long, khi dưới nước thì nhờ Tam đầu Cửu vĩ. Ông Hoàng Cả bảo vệ những người kinh doanh và học hành.
Ông Hoàng Đôi – Tướng Quân Mở Rộng Vùng Nam
Ông Hoàng Đôi là vị quan Hoàng thứ hai. Giáng trần, ông đầu thai làm tướng quân Nguyễn Hoàng, tổ tiên của chúa Nguyễn và vua Nguyễn, đã mở rộng biên giới phía Nam. Ông đóng quân tại đất Triệu Tường, Thanh Hóa, nơi cũng có đền Quan Triệu thờ cúng ông.
Quan Hoàng Ba (Bơ) – Người Hầu Mẫu
Quan Hoàng Ba được thờ cúng tại ba nơi khác nhau, gồm Hàn Sơn, Thanh Hóa, Thái Bình (đền Hưng Long), và Đồ Sơn (đền Vạn Ngang). Với tên gọi khác nhau, nhưng trong tâm thức của người dân, ông Hoàng Bơ luôn là người hầu Mẫu và phụng sự ở Thoải cung.
Quan Hoàng Bảy – Vị Thanh Liêm Trấn Biên
Quan Hoàng Bảy được thờ cúng tại đền Bảo Hà, Lào Cai. Có rất nhiều điển tích về ngài, từ việc hy sinh khi đánh giặc Trung Quốc đến việc bị sát hại bởi những kẻ ghen tị trong triều đình. Dù sao đi nữa, Quan Hoàng Bảy đã giáng trần và đầu thai làm tướng Nguyễn Hoàng Bảy, trấn vùng rừng núi biên giới với Trung Quốc.
Quan Hoàng Chín – Vị Thanh Liêm Văn Thơ
Quan Hoàng Chín nổi tiếng với phong cách thơ phú và vẻ ngoài thanh thoát. Ông thường mặc áo đen, đi guốc mộc và cầm ô như một người đồng nhân. Quan Hoàng Chín được biết đến với tên gọi khác là Quan Hoàng Chín Cờn Môn, thống lĩnh cửa Cờn Môn.
Quan Hoàng Mười – Vị Thiên Quan Giáng Trần
Quan Hoàng Mười, còn được gọi là ông Mười Nghệ An, là một thiên quan giáng trần đã giúp đỡ dân tộc và cứu đời. Có nhiều dị bản thần tích về ông. Quan Hoàng Mười đã hóa thân thành các tướng lĩnh Nguyễn Xí, Lê Khôi, Nguyễn Duy Lặc, Nguyễn Duy Nhân, và Uy Minh Vương Lý Nhật Quang. Ông được thờ cúng tại đền Chợ Củi ở Hà Tĩnh và đền Hưng Nguyên ở Nghệ An.
Các Quan Hoàng Tư, Hoàng Năm, Hoàng Sáu, Hoàng Tám cũng là những nhân vật bí ẩn trong hệ thống thần linh Tam – Tứ phủ. Mặc dù không giáng trần, nhưng có một số ý kiến cho rằng ông Hoàng Tư, Hoàng Năm và Quan Hoàng Tám có liên kết với các nhân vật lịch sử quan trọng trong lịch sử Việt Nam.
Trong đạo Mẫu, việc thần hóa cả tự nhiên và con người là điều không thể thiếu. Thông qua quá trình hóa thân, đầu thai và các nghi lễ tôn giáo, người dân tỏ lòng kính phục và tìm hiểu mối liên hệ giữa tự nhiên và con người.
