Nhóm cá đẻ con được tìm thấy chủ yếu ở Trung Mỹ và Nam Mỹ, và một số loài cũng có mặt ở châu Á. Các loại cá này được ưa chuộng trên thị trường nhờ vào màu sắc đa dạng và đẹp mắt, cùng những đặc tính dễ nuôi, sinh sản dễ dàng, và khả năng thích ứng với môi trường và thời tiết. Chúng thường ăn con muỗi nhưng cũng có thể ăn các thức ăn khác nhau, bao gồm tảo, rong và côn trùng.
Hiện nay, trên thị trường có nhiều loại cá đẹp như cá Bảy màu, cá Kiếm, cá Vây buồm, cá Hắc kim,… Điều này là kết quả của quá trình lai tạo mang ý muốn của những chuyên gia trong lĩnh vực nuôi cá. Để thành công trong việc nuôi cá đẹp, các chuyên gia phải hiểu rõ về quá trình sinh sản của chúng.
Các loài cá đẻ con thuộc họ cá Ăn muỗi (Poeciliidae) có cấu trúc đơn giản nhất trong quá trình sinh sản. Cá cái có vây hậu môn có thể biến đổi dài ra và thụt vào để giao phối. Tinh dịch được truyền vào bộ phận sinh dục của cá cái từ đó.
Một đặc tính quan trọng khác của cá đẻ con là tế bào tinh dịch được giữ lại và sống trong cơ thể cá cái trong nhiều tháng. Vì vậy, chỉ cần một lần giao phối, cá cái có thể đẻ tới 8 lứa cá. Điều này đặc biệt quan trọng đối với những người muốn nuôi những chủng loại cá “siêu đẹp”. Việc lựa chọn cá đực để giao phối cẩn thận là rất quan trọng, nếu không sẽ dẫn đến việc cá con không đạt yêu cầu về màu sắc và hình dạng.
Dưới đây là quy trình chọn lọc và sinh sản các loài cá đẻ con để đạt được kết quả như mong đợi:
-
Lựa chọn cháu của một cặp cá đẹp nhất. Khi vây hậu môn của cá đực bắt đầu nhọn ra, chúng được tách riêng ra khỏi đàn. Cá cái lớn và khỏe nhất trong đàn được giữ lại làm cá giống. Khi chúng trưởng thành, chúng sẽ được phối giống với cha của mình.
-
Các lứa cá con sinh sản từ quá trình phối giống trên cũng được lựa chọn trước khi cá đực trở nên trưởng thành. Chúng được nuôi riêng và tiếp tục phối giống với người cha của chúng cho đến khi đạt được kết quả mong muốn.
Kết quả có thể là những lứa cá sặc sỡ lớn hoặc nhỏ riêng biệt. Nếu cá đực đã già yếu, có thể thay thế bằng một hoặc nhiều cá đực con cháu, miễn là chúng có những đặc tính mà bạn muốn.
Đối với cá đẻ con, hồ nuôi cần đủ rộng và có nhiều rong nổi để cá con có nơi trú ẩn. Nhiệt độ nước thích hợp khoảng 24 – 27 độ C. Tuy nhiên, một số loài có thể chịu được nhiệt độ dưới 20 độ C trong thời gian dài. Cá con mới sinh ra đã có thể bơi tự do và tìm kiếm thức ăn. Chúng được nuôi bằng các loại thức ăn dành cho cá con như thảo trùng, artemia, bo bo, trùng chỉ,.. Để chăm sóc cá con, hãy giữ nước sạch và chúng sẽ phát triển nhanh chóng.
Để tránh việc cá cái ăn con của chúng, nhiều người sử dụng hộp đẻ. Tuy nhiên, phương pháp này có thể làm cá mẹ sợ hãi. Thay vào đó, nên tách cá cái sau khi đẻ hoặc chuyển các con cá con sang hồ nuôi khác. Việc pha muối vào nước cũng tốt cho sức khỏe của cá.
Nhóm cá đẻ con bao gồm 4 họ chính:
- Họ cá Bốn mắt (Anablepidae).
- Họ cá Goodei (Goodeidae).
- Họ cá Mỏ kìm (Exocoetidae).
- Họ cá Ăn muỗi (Poeciliidae).
Trong bốn họ trên, họ cá Goodei có phương thức sinh sản khác biệt, chỉ sinh sản sau mỗi lần giao phối.
Mỗi loài cá sẽ được mô tả theo thứ tự trong họ, bao gồm tên tiếng Việt, tên gốc La Tinh và tên tiếng Anh, nguồn gốc, hình dạng, kích cỡ và cách sinh sản.
