Trong các quan niệm dân gian, bao sái bàn thờ vào ngày 23 tháng chạp không chỉ mang lại sự tươi mới cho căn nhà mà còn tạo không khí Tết truyền thống. Việc thực hiện đúng lễ bao sái sẽ mang lại may mắn và tài lộc cho gia đình. Bài viết này sẽ giải đáp về ý nghĩa và cung cách thực hiện một cách chính xác.
Mục lục
Tại sao cần lễ bao sái bàn thờ vào ngày 23 tháng chạp?
Có nhiều người nghe nói về lễ bao sái bàn thờ từ ông bà, nhưng không phải ai cũng hiểu rõ ý nghĩa và quan trọng của nó, đặc biệt là giới trẻ ngày nay. Bài viết này sẽ giải đáp mọi thắc mắc và hướng dẫn cách thực hiện đúng.
Ý nghĩa của việc tổ chức lễ bao sái bàn thờ
Bao sái bàn thờ là một hành động trong tâm linh, là cách làm sạch bát hương để chào đón năm mới. Nhà cửa nếu bẩn bám, không gọn gàng thì vượng khí mới khó mà đến. Lười biếng dọn dẹp có thể mang lại tình cảm không ổn định, sức khỏe giảm sút và may mắn trở nên bất ổn.
Thường thì, đến cuối năm, đặc biệt là ngày 23 tháng chạp (tức là tết ông Công ông Táo), là thời điểm lựa chọn để bao sái bàn thờ. Theo quan niệm dân gian, đây là ngày ông Công ông Táo trở về trời, nên việc dọn dẹp sạch sẽ là để chuẩn bị đón đối với sự hiện diện của họ.
Dù đã lau chùi, dọn dẹp bàn thờ vào mùng một và rằm của mỗi tháng, nhưng bao sái bàn thờ vào ngày 23 tháng chạp vẫn được coi là quan trọng hơn nhiều. Trong ngày này, gia đình hướng dẫn nhau cách làm sạch bát hương theo đúng nghi thức, làm cho bàn thờ trở nên khang trang, sạch sẽ và ấm áp hơn cho năm mới.
Bao sái bàn thờ là một nghi lễ đẹp trong văn hóa tâm linh của người Việt. Nó thể hiện lòng tôn kính và biết ơn đối với thần linh và những người đã qua đời. Đồng thời, cũng là lời cầu chúc cho một năm mới an lành và phồn thịnh.
Cách bao sái bàn thờ vào ngày 23 tháng chạp
Việc bao sái bàn thờ vào ngày 23 tháng chạp là một vấn đề khiến nhiều người băn khoăn, không biết cách chào đón một năm mới bình an. Mặc dù có vẻ là một công việc đơn giản nhưng cũng cần phải thực hiện theo đúng trình tự để mang lại may mắn.
Lựa chọn thời điểm bao sái bàn thờ
Thời điểm lý tưởng nhất để bao sái bàn thờ là vào ngày 23 tháng chạp hàng năm (tết ông Công ông Táo). Tuy nhiên, việc nên tỉa chân nhang trước hay sau khi cúng ông Công ông Táo vẫn là một vấn đề mà không phải ai cũng biết rõ.
Quan điểm về việc tỉa chân nhang ngay sau lễ cúng ông Công ông Táo có hai chiều hướng. Một số gia đình tin rằng việc này nên thực hiện ngay sau lễ cúng để khi hai vị thần vắng nhà, họ có thể bao sái bàn thờ, khiến không gian thờ cúng trở nên sạch sẽ và gọn gàng khi họ trở lại.
Lựa chọn thời điểm lý tưởng cho bao sái bàn thờ là vào ngày 23 tháng chạp hàng năm (tết ông Công ông Táo).
Ngược lại, một số người cho rằng việc bao sái bàn thờ nên diễn ra trước khi thắp hương cho ông Công ông Táo để tạo nên không gian trật tự, sạch sẽ. Tuy nhiên, chưa có tài liệu chính xác nào khẳng định nên bao sái trước hay sau cúng tết Táo Quân là tốt hơn. Tuy nhiên, theo quan điểm của chuyên gia phong thủy, việc bao sái bàn thờ nên thực hiện sau khi hoàn tất lễ cúng tết để tạo ra môi trường thuận lợi nhất.
Nếu lễ cúng diễn ra vào chiều 23 tháng chạp, gia đình cần đợi đến sáng hôm sau để tiến hành bao sái bàn thờ. Do công việc này phải diễn ra vào ban ngày, không thích hợp trong buổi tối.
Chuẩn bị nước cho lễ bao sái bàn thờ ngày 23 tháng chạp
Trong quá trình bao sái bàn thờ, nước sử dụng nên có mùi thơm, ấm áp thay vì lạnh lẽo. Điều này thể hiện lòng biết ơn và mang lại phúc lợi cũng như tài lộc cho gia đình. Sử dụng nước rượu gừng, nước ấm, hoặc nước ngũ vị hương sẽ giúp làm sạch và tẩy uế cho bàn thờ một cách tốt nhất.
Hòa mình trong không khí linh thiêng, bàn thờ ngày 23 tháng chạp được bao sáng bằng nước linh thiêng ngũ vị.
Theo truyền thống, mùi hương có thể thay đổi vận mệnh, mời gọi những điều may mắn. Cách người ta đã từng sử dụng hương ngũ vị từ thảo mộc để bao sái bàn thờ. Các thành phần của nước ngũ vị gồm: cây quế khô, cây hồi khô, đinh hương, gỗ vang và bạch đàn.
Tất cả các thành phần đều có tính chất nóng, vì vậy nước ngũ vị được coi là loại nước tốt nhất để bao sái bàn thờ ngày 23 tháng chạp. Trong quan niệm dân gian, thảo mộc được biết đến với khả năng xua đuổi tà khí hiệu quả. Hơn nữa, mùi hương dễ chịu của chúng làm cho không gian thờ phúc tạo hương thơm và trang trí, cùng lúc đuổi đánh côn trùng.
Quy trình thực hiện khá đơn giản vì hầu hết các gia đình đều có sẵn năm loại thảo mộc này. Chủ nhà chỉ cần đun sôi khoảng 1,5 lít nước lọc tinh khiết, sau đó thêm thảo mộc vào nồi. Đun chảy trong khoảng 3 – 5 phút, sau đó tắt bếp. Sử dụng khăn sạch để nhúng vào nước và lau sạch bàn thờ như bình thường. Một mẹo nhỏ, nếu muốn hương thơm lưu giữ lâu hơn, có thể đun thêm vài phút hoặc thêm nhiều thảo mộc hơn.
Phương pháp bao sái bàn thờ ngày 23 tháng chạp
Quy trình đầu tiên khi thực hiện bao sái bàn thờ ngày 23 tháng chạp là tỉa chân nhang. Trước khi bắt đầu việc tỉa chân hương, gia chủ cần tắm rửa sạch sẽ và ăn mặc gọn gàng. Đồng thời mở hết cửa trong nhà, chuẩn bị đầy đủ vật dụng bao gồm: nước bao sái bàn thờ (đã chuẩn bị từ trước), khăn sạch, thau chứa nước, mâm đồng, lễ vật tùy tâm (nến, hương, hoa tươi, trái cây và đồ cúng).
Các bước bao sái bàn thờ đúng nhất thực hiện như sau:
Bước 1: Đứng trước bàn thờ, thắp ba nén nhang và cầu xin phép thần linh, ông bà tổ tiên cho phép được rút chân nhang. Về văn khấn, mỗi gia đình có thể sử dụng bài văn phù hợp hoặc tìm trên mạng theo cuốn Văn khấn nôm Việt Nam.
Bước 2: Sau khi hương cháy hết, rửa tay bằng rượu gừng, gia chủ bắt đầu rút chân nhang. Giữ chặt bát hương bằng một tay, rút nhẹ từng chân cho đến khi còn lại số lẻ. Với bát hương cúng thần linh, thường giữ lại 5 chân, còn với bát hương khác là 3 chân. Nếu tro hương quá nhiều, dùng thìa để múc bớt.
Bước 3: Chân hương rút ra đặt trên bàn với tấm vải sạch hoặc tờ giấy đỏ, sau đó mang đi hoá. Gia chủ lưu ý để một miếng tôn dưới để thu được toàn bộ tro. Sau khi hoá xong, mang tro đó rải dưới gốc cây hoặc ao gần nhà. Tránh đổ tro hóa vào những nơi ô uế hoặc thùng rác.
Trước khi tỉa rút chân hương, gia chủ cần tắm rửa sạch sẽ, ăn mặc gọn gàng, và mở hết cửa trong nhà.
Bước 4: Sử dụng khăn khô sạch để lau sạch bụi bẩn và tàn hương còn sót trên bát hương. Sau đó, dùng khăn sạch khác nhúng nước thơm và lau quanh bát hương để làm tinh khiết lại. Nếu biết cách làm sạch theo phương pháp pháp giới, gia chủ có thể đọc kinh khi lau bát hương. Nếu không biết, hãy đeo khẩu trang khi thực hiện bao sái.
Công việc này không chỉ giúp bảo vệ đồ thờ cúng khỏi bụi bẩn và mùi hương thừa, mà còn ngăn chặn việc hít phải những tàn hương có thể gây ảnh hưởng. Gia chủ nhớ rằng, cần lau sạch bát hương trước khi làm sạch các vật phẩm khác trên bàn thờ.
Bước 5: Sử dụng nước bao sái bàn thờ đã chuẩn bị trước đó để lau rửa. Đồng thời, hạ xuống mọi vật phẩm tế phẩm (vàng mã, cành vàng lá ngọc, bùa chú,…) thuộc năm cũ để hoá.
Bước 6: Sau khi lau sạch sẽ, đặt lại đồ cúng đã hạ xuống đúng vị trí trên bàn thờ. Thay nước mới và chum gạo (nếu có), khấn lễ một lần nữa để báo cáo việc dọn dẹp chân hương đã hoàn tất và kính thỉnh linh thần, tổ tiên quay về.
Gia chủ có thể thêm vào một lễ nhỏ (hoa quả, trầu cau,…), tụng Chú Đại Bi ba lần hoặc Kinh Dược Sư để xin an cho gia đình. Tuy nhiên, việc thêm lễ nhỏ cũng không bắt buộc, vì thần linh luôn chứng minh lòng thành tâm thay vì yêu cầu.
Chú ý: Đối với bàn thờ Phật, gia chủ nên tránh sử dụng rượu gừng để lau tượng và ảnh Phật. Thích hợp nhất là chỉ cần dùng khăn sạch thấm nước ngâm với cánh hoa hồng vàng để lau. Nếu không có, có thể sử dụng nước ngũ vị hương làm thay thế.
Những lưu ý quan trọng khi bao sái bàn thờ ngày 23 tháng chạp
Dưới đây là một số điều cần chú ý trong quá trình bao sái bàn thờ ngày 23 tháng chạp. Gia chủ nên lưu ý để tránh gặp phải, tránh những tác động tiêu cực không mong muốn.
Các điều cần lưu ý khi tỉa bát hương
Theo chuyên gia phong thuỷ, bát hương đặt ở vị trí an vị nhất trên bàn thờ. Di chuyển nó nhiều có thể làm thay đổi từ hướng tốt sang hướng xấu, ảnh hưởng đến vận khí, tài lộc và sự bình yên trong gia đình. Khi bao sái bàn thờ, gia chủ nên lau nhẹ nhàng bát hương, không tự ý di chuyển hoặc làm thay đổi vị trí ban đầu.
Trước khi tỉa rút chân hương, gia chủ cần tắm rửa sạch sẽ, ăn mặc gọn gàng và mở hết cửa trong nhà.
Trong quá trình bao sái bàn thờ ngày 23 tháng chạp, nếu gia đình có hai bàn thờ, phải tỉa chân nhang cho cả hai. Việc vứt bừa bãi mà không hoá đi sẽ mang lại “tán tài”. Mọi vật dụng khi tỉa chân nhang phải là mới, không sử dụng đồ cũ trừ khi là đồ lau dọn bàn thờ.
Ngày 23 tháng chạp, khi ta bày tỏ lòng thành kính trước bàn thờ, nếu nhà mình may mắn sở hữu hai bàn thờ, thì nên tỉa chân nhang cầu mong may mắn tràn đầy cả hai không gian linh thiêng.
Thời đại này, không ít gia đình đặt bàn thờ ở cả nội và ngoại, tôn vinh cả hai phần quan trọng của đời sống gia đình. Hành động này không chỉ thể hiện sự cân bằng giữa nội và ngoại mà còn phản ánh tinh thần ‘uống nước nhớ nguồn’, lòng biết ơn và kính trọng đối với tổ tiên.
Trong trường hợp gia đình sở hữu nhiều bát hương dành cho việc thờ cúng ông bà, cụ tổ,… việc tập trung sử dụng một bát hương duy nhất là lựa chọn tốt nhất. Đối với bàn thờ gia tiên, nên tập trung thờ cúng ông bà, tổ tiên nhà mình. Do đó, việc đặt bát hương thần linh ở đây là không phù hợp.
Thậm chí, có những gia đình để cả tượng Phật và mẹ Quan Âm trên bàn thờ, điều này là không thích hợp. Bởi theo quan niệm, tổ tiên chỉ là người thường, không thể ‘ngồi chung’ với đức Phật và thần linh. Điều này không chỉ thiếu kính trọng mà còn là hành động không tôn trọng đối với những thực thể cao cấp. Nếu muốn thể hiện lòng thành kính, gia đình nên thiết lập một bàn thờ riêng biệt.
Một số gia đình không có bàn thờ riêng cho ông Công và ông Táo, thay vào đó muốn tôn vinh họ trên bàn thờ gia tiên. Trong trường hợp này, để tạo sự cân bằng, bát hương của ông Công nên được đặt ở phía bên phải (nhìn từ bên ngoài vào), và cao hơn so với bát hương gia tiên. Tuy nhiên, điều này không phải lúc nào cũng là lựa chọn tốt nhất, và có lẽ việc lập một bàn thờ riêng cho ông Công và ông Táo là sự chân thành nhất.
Bà Cô và Ông Mãnh, những linh hồn đã rời bỏ chúng ta sớm, được xem là thiêng liêng trong truyền thống gia đình. Nếu muốn thờ Bà Cô và Ông Mãnh trên bàn thờ gia tiên, hãy sử dụng bát hương nhỏ hơn và đặt ở vị trí thấp hơn so với bát hương gia tiên.
Lưu ý quan trọng khi dọn dẹp và sắp xếp đồ thờ
Trước khi rửa chùi những vật phẩm trên bàn thờ, hãy ghi nhớ rõ vị trí cụ thể của từng món đồ. Nếu khó nhớ, đừng ngần ngại sử dụng bút để đánh dấu. Điều này giúp đảm bảo đặt mỗi vật phẩm vào đúng vị trí sau khi làm sạch bàn thờ. Ngoài ra, việc sử dụng chổi hoặc khăn lau riêng biệt cho bàn thờ là quan trọng, tránh việc chúng chung đụng. Trong quá trình dọn dẹp, hãy duy trì tâm thanh tịnh và lòng tôn kính đối với bậc bề trên.
Những vật phẩm thờ cúng mang trong mình sức hút linh thiêng, thể hiện lòng kính trọng đối với thần linh và tổ tiên. Việc không chú ý gây vỡ vụn có thể làm suy yếu vận khí, mang đến những sự cố không may. Đặc biệt, không chỉ phần trên bàn thờ mà còn cần chú ý đến phần dưới, đảm bảo luôn sạch sẽ và tươi mới.
Khu vực thờ cúng cần được thiết kế mở thoáng để tạo ra không gian lưu thông sinh khí tích cực. Điều này không chỉ giúp gia đình hưởng lợi từ vận khí tốt mà còn mang lại hòa bình, thành công trong mọi công việc.
Trong quá trình dọn dẹp bàn thờ, hãy duy trì tâm hồn thanh tịnh và lòng kính trọng với bậc bề trên.
Ngày nay, nhiều gia đình lựa chọn sử dụng nước bao sái có chứa hóa chất không rõ nguồn gốc vào ngày 23 tháng chạp. Mặc dù tiện lợi, nhưng nếu sử dụng loại nước bao sái kém chất lượng có thể mang lại hậu quả không tốt. Tốt nhất là dành thời gian tự làm nước bao sái, đơn giản và an toàn hơn. Nếu bận rộn, việc sử dụng nước nóng để lau sạch là một lựa chọn khôn ngoan hơn nhiều.
Khi sử dụng rượu gừng để bao sái trên bàn thờ gia đình làm từ gỗ, gia chủ cần đề phòng về nồng độ dung dịch. Nếu quá cao, có thể gây hư hại, thậm chí cháy đốt bàn thờ. Thay vào đó, lựa chọn nước ngũ vị giúp quá trình lau dọn diễn ra mượt mà, không gây hại cho bàn thờ.
