Gió mùa Đông Bắc là một hiện tượng khí hậu quan trọng ảnh hưởng đến Việt Nam, mang theo những thay đổi về nhiệt độ và thời tiết trong mùa đông. Hãy cùng tìm hiểu về gió mùa Đông Bắc và tác động của nó trên khí hậu của đất nước chúng ta.
Mục lục
Nguồn gốc và hướng gió
Gió mùa Đông Bắc bắt nguồn từ áp cao Xi-bia, một áp cao nhiệt lực hình thành theo mùa. Với nhiệt độ trung bình mùa đông khoảng từ -15 đến -40 độ C, áp cao Xi-bia di chuyển từ tháng 9 và đạt cực điểm vào tháng 1. Đây là một khối không khí cực đới lục địa.
Do ảnh hưởng của lực Cô-ri-ô-lit, gió từ áp cao Xi-bia thổi xuống nước ta theo hướng Đông Bắc. Vì vậy, gió mùa Đông Bắc thường đồng nghĩa với gió thổi từ Đông Bắc.
Thời gian và phạm vi hoạt động
Gió mùa Đông Bắc hoạt động chủ yếu trong khoảng thời gian từ tháng 11 đến tháng 4 năm sau. Tuy nhiên, thời gian bắt đầu và kết thúc hoạt động của gió mùa Đông Bắc có thể thay đổi từ năm này sang năm khác.
Về phạm vi hoạt động, gió mùa Đông Bắc tác động chủ yếu ở phần lãnh thổ phía Bắc, từ vĩ tuyến 16 độ Bắc trở đi. Khi di chuyển xuống phía Nam, gió mùa Đông Bắc bị biến tính và chỉ có những đợt mạnh mới ảnh hưởng đến phần lãnh thổ phía Nam, gây ra những ngày mát mẻ.
Tính chất và hoạt động của gió mùa Đông Bắc
Gió mùa Đông Bắc có tính chất thay đổi trong suốt mùa đông. Khi di chuyển, nó cũng trở nên ấm hơn và ẩm hơn. Hoạt động của gió mùa Đông Bắc không liên tục mà chỉ hoạt động theo từng đợt. Trong suốt mùa đông, gió mùa Đông Bắc thường đan xen với sự hoạt động mạnh lên của Tín phong bán cầu Bắc.
Tác động của gió mùa Đông Bắc lên khí hậu Việt Nam
Gió mùa Đông Bắc ảnh hưởng đến sự phân hóa khí hậu giữa các địa phương trong mùa đông ở Việt Nam. Ở Bắc Bộ, gió mùa Đông Bắc tạo ra một mùa đông lạnh kéo dài 2-3 tháng, với nhiệt độ thấp dưới 20 độ C và nguyên nhân nhiều hiện tượng như sương muối, sương giá, băng tuyết.
Trong mùa đông, gió mùa Đông Bắc mang đến thời tiết không thuần nhất cho Bắc Bộ. Vào nửa đầu mùa đông, gió mùa Đông Bắc thổi qua lãnh thổ Trung Quốc, làm trời ở miền Bắc quang mây và khô. Trong nửa cuối mùa đông, gió mùa Đông Bắc thổi lệch ra biển Nhật Bản và Hoa Đông, trước khi vào nước ta. Khi đến đất nước chúng ta, gió mùa Đông Bắc gây ra thời tiết lạnh, ẩm, trời âm u, có mưa phùn ở miền Bắc.
Ở Trung Bộ, gió mùa Đông Bắc bị biến tính và suy yếu khi di chuyển xuống phía Nam. Do tương tác với dãy Trường Sơn vuông góc với hướng gió, gió mùa Đông Bắc tạo ra nhiều mưa lớn cho Bắc Trung Bộ vào cuối năm.
Tuy nhiên, ở Nam Bộ, gió mùa Đông Bắc ít tác động, khiến khu vực này không có mùa đông lạnh. Thời tiết ở Nam Bộ nóng khô và ổn định suốt mùa, với mùa khô sâu sắc. Điều này do tác động của Tín phong Bắc bán cầu, mang đến khí hậu khô nóng và ổn định.
Với tác động của gió mùa Đông Bắc, khí hậu Việt Nam phân hóa rõ rệt giữa các địa phương trong mùa đông. Sự tăng cường phân hóa khí hậu diễn ra theo hai hướng: theo chiều bắc – nam và theo chiều đông – tây.
Việc hiểu rõ về gió mùa Đông Bắc và tác động của nó đối với khí hậu Việt Nam giúp chúng ta chuẩn bị tốt hơn cho mùa đông và hiểu rõ những đặc điểm khí hậu của đất nước chúng ta.
