Trong lịch sử đất nước, các vị Thần linh, Thành Hoàng, Thánh Mẫu đã có công với cộng đồng làng xã, dân tộc Việt Nam trong cuộc chiến giữ nước và xây dựng đất nước. Ngày nay, theo truyền thống, mỗi năm, người Việt vẫn tới các Đình, Đền, Miếu, Phủ tham gia các lễ hội vào các ngày lễ, tết, tuần tiết, sóc, vọng và ngày Hội để tỏ lòng tôn kính, ngưỡng mộ và biết ơn các vị Thần linh đã có công với đất nước.
Mục lục
Nơi thiêng liêng của tâm linh và tín ngưỡng
Các Đình, Đền, Miếu, Phủ không chỉ là nơi thờ tự mà còn là nơi sinh hoạt tâm linh, tín ngưỡng. Chúng ta hy vọng rằng, thông qua những hành vi tín ngưỡng, chúng ta có thể cầu viện các vị Thần linh để họ phù hộ cho chúng ta, gia đình và cộng đồng chúng ta, đem lại an lành, thành đạt, thịnh vượng, yên bình, đẩy lùi tai ương, giải trừ tội ác…
Mua sắm lễ vật
Theo phong tục truyền thống, khi đến Đình, Đền, Miếu, Phủ, chúng ta nên mang theo lễ vật, có thể là những món quà lớn hay nhỏ, nhiều hay ít, sang trọng hay giản dị tuỳ thuộc vào ý thích. Mặc dù các nơi này là nơi thờ Thánh, Thần, Mẫu nhưng chúng ta vẫn có thể mua các lễ chay như hương hoa quả, oản… để dâng lễ.
-
Lễ chay: Gồm hương hoa, trà, quả, phẩm oản… dùng để lễ ban Phật, Bồ Tát (nếu có).
-
Lễ Mặn: Gồm gà, lợn, giò, chả… được chuẩn bị kỹ lưỡng, nấu chín. Cần đặt bàn thờ Ngũ vị quan lớn tức là ban công đồng.
-
Lễ đồ sống: Gồm trứng, gạo, muối hoặc thịt mồi (một miếng thịt lợn khoảng vài lạng). Đây là lễ dành riêng cho việc dâng cúng quan Ngũ Hổ, Bạch xà, Thanh xà đặt ở hạ ban Công Đồng Tứ phủ.
-
Cỗ mặn sơn trang: Gồm những đặc sản Việt Nam như cua, ốc, lươn, ớt, chanh quả… Có thể thêm gạo nếp cẩm để nấu xôi chè. Con số 15 thường được sử dụng để đặt lễ, ví dụ như 15 con ốc, cua, 15 quả ớt, chanh.
-
Lễ ban thờ cô, thờ cậu: Gồm oản, quả, hương hoa, hia, hài, nón, áo… Nghĩa là những món đồ chơi dành cho trẻ em. Lễ vật này thường được trang trí tinh xảo và gói trong những túi nhỏ xinh xắn.
-
Lễ thần Thành Hoàng, Thư điền: Thường dùng lễ mặn như chân giò lợn luộc, xôi, rượu, tiền, vàng…
Trình tự dâng lễ
-
Theo truyền thống, chúng ta nên lễ thần Thổ địa, thủ Đền trước, gọi là lễ trình. Đây là lễ cáo Thần linh Thổ Địa nơi mình đến dâng lễ. Sau đó, chúng ta sử dụng lễ vật một lần nữa và sắp xếp chúng trên các bàn thờ tại Đình, Đền, Miếu, Phủ.
-
Tiếp theo, chúng ta đặt lễ vật lên từng bàn thờ. Khi dâng lễ, cần tránh xem nhẹ và sử dụng cả hai tay để đặt lễ vật cẩn thận lên bàn thờ. Cần đặt lễ vật lên ban chính trước, sau đó mới đặt lên ban ngoài cùng.
-
Chỉ sau khi đã đặt lễ vật lên các ban thờ, chúng ta mới thắp hương.
-
Khi làm lễ, cần lễ từ ban thờ chính đến ban ngoài cùng. Ban cuối cùng thường là ban thờ cô thờ cậu.
-
Thứ tự thắp hương: Thắp từ trong ra ngoài. Ban thờ chính được đặt theo hàng dọc, và được thắp hương trước. Các ban thờ hai bên sẽ được thắp hương sau khi đã thắp xong ban chính. Khi thắp hương, cần dùng số lẻ như 1, 3, 5, 7 nến.
-
Sau khi đã châm lửa, cần sử dụng cả hai tay để đặt hương lên ngang trán, làm ba lạy và sau đó dùng cả hai tay kính cẩn cắm hương vào bình trên ban thờ. Nếu có sợ tấu trình, có thể kẹp sợ vào giữa bàn tay hoặc đặt lên một cái đĩa nhỏ, sau đó nâng đĩa sợ lên ngang mày và làm ba lạy ba lần.
-
Trước khi thực hiện lễ, cần thỉnh chuông ba lần. Sau khi chuông đã được thỉnh, mới có thể tiến hành lễ khấn hương. Trong quá trình dâng hương, có thể đọc văn khấn hoặc đặt văn khấn trên một cái đĩa nhỏ và đặt vào mâm lễ dâng cúng.
-
Khi hoá vàng, cần hoá văn khấn trước.
Văn khấn tại Đình, Đền, Miếu
-
Con kính lạy chín phương trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.
-
Con kính lạy Hoàng Thiên Hậu Thổ chư vị Tôn thần.
-
Con xin kính lạy ngài Kim Niên Đương cai Thái tuế chí đức Tôn thần.
-
Con kính lạy ngài Bản cảnh Thành Hoàng chư vị Đại Vương.
Hưởng tử con là… (Họ và tên)… Tuổi…
Ngụ tại…
Hôm nay là ngày… tháng… năm… (Âm lịch).
Hương tử con đến nơi… (Đình hoặc Đền hoặc Miếu) thành tâm kính nghĩ: Đức Đại Vương nhận mệnh Thiên đình giáng lâm ở nước Việt Nam làm Bản cảnh Thành Hoàng chủ tể một phương bấy nay ban phúc lành che chở cho dân. Nay, hương tử chúng con thành tâm dâng lên lễ bạc, hiến tế hương hoa, phẩm oản…
Cầu mong đức Bản cảnh Thành Hoàng chứng giám, rủ lòng thương xót, phù hộ che chở cho chúng con sức khoẻ dồi dào, mọi sự tốt lành, lắm tài nhiều lộc, an khang thịnh vượng, đạt được những sự mong muốn và nguyện vọng. Hương tử con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ, cúi xin được phù hộ và độ trì.
Phục duy cẩn cáo!
